معماری

در مناقشه مسجد، آن‌که همیشه غایب است و یا از او به مثابه موجودی مجرد و بی‌پیشینه یاد می‌شود، مخاطب است. مخاطب که در منظر هر نظریه‌پردازی و در دست هر طراحی، همچون خمیره گل، به شکل دلخواه تعبیر می‌شود و به تقریب هرگز آراي او و باورهای او مورد بررسی قرار نگرفته است. بررسی جایگاه مخاطب به عنوان غایت اثرگذاری فضای کالبدی مسجد، ضرورتی است که می‌تواند مبین کارایی و روایی رویکردهای نظری و عملی به مقوله مسجد باشد. این مقاله به بررسی نسبت دو جریان غالب (بدون در نظرگرفتن خرده‌جریانات) و نسبت آنها با مخاطب مسجد می‌پردازد. ادامه متن

مصاحبه کننده: حسین فلاح|پژوهشگر دکتری معماری دانشگاه تربیت مدرس مهندس عبدالحمید نقره‌کار برگزیده به عنوان «نظریه‌پرداز برجسته» در ششمین جشنواره... ادامه متن

مسئله کالبد مسجد علی‏رغم تواتر حضور آن در شهرهای ایرانی و اسلامی، یکی از مهجورترین موضوعات، هم در محافل آکادمیک و هم در مطبوعات معماری است. این وضعیت شاید از اقبال بد جمعیت معماری ایران و اقبال خوش مسجد (به عنوان موضوعی تقریبا انحصاری در این بوم‌زیست) است که به دلیل ریشه دیرین این کالبد در مناطق اسلامی (از غرب چین تا شرق اروپا) منابع خارجی درباره آن اندک و آفت رونوشت از آنها (چون اتفاق معمول درباره خانه، مجتمع‌ها، فضاهای آموزشی و...) محدود شده است. از همین رو است که جز معدود پرداخت‌های محتوایی که اکثرا در محافل اهل ‌سنت نگاشته شده است، نگاه معمول به این موضوع در دانشگاه و مطبوعات پرداخت‌های مصداقی و خصوصا نوستالژیک به دوره طلایی امپراتوری‌های اسلامی است. مجموعه این دلایل انگیزه تلاشی برای بازاندیشی درباره این مسئله است؛ و این سطور توصیفی بر انگیزه شکل‌گیری این پرونده متفاوت، موضع تدوین‏کنندگان آن و شرحی کوتاه بر جایگاه م ادامه متن