نوشته: آلیه ابورزاق؛ ژورنالیست معماری.
ترجمه: شهاب‌الدین تصدیقی؛ دانشجوی مطالعات معماری ایران؛ دانشگاه تهران.
عینک: ابزار جوهری یک معمار. عینک‌ها خرده‌معماری‌هایی پوشیدنی و نمایشی از شخصیت صاحبانشان هستند. مربع باشند یا گرد، یا قاب‌سیمی، سیاه باشند یا سفید یا لاکی، یا شبرنگ‌های روشن، همگی حامل جلوه‌ای از آرمان‌های بصری ما هستند. به همین شکل، پشت بسیاری از شکیل‌ترین عینک‌های جهان سرگذشت جذابی نهفته است؛ این متن هم داستان ۷ عینک به یاد ماندنی در جهان معماری را رایت خواهد کرد.
[divider]لوکوربوزیه[۱][/divider]
لوکربوزیه علاوه بر پیشگامی در معماری مدرن، یکی از پیشگامان [استفاده از] نهضت عینک گرد هم بود. عدسی‌های جغدوار معروف این عینک، به طور سفارشی در «بونه»[۲]، یکی از عینک‌فروشی‌های صاحب نام پاریس ساخته می‌‌شد که برای ایوس سن لارن[۳] هم عینک ساخته بود. شکل گرد و ساده‌ی این عینک، بازنمودی از آرمان‌های کارکردگرایانه‌ی کوربوزیه و فرم‌های خالص به‌کاررفته در نقاشی‌ها و معماری‌اش بود. این عینک به سرعت تبدیل به امضای ظاهری او شد و با آغاز دهه ۱۹۲۰، به همراه چهره‌های برجسته‌ای چون ادیث هد[۴]، الهام‌بخش دیگر افراد جامعه برای پوشش [عینک‌های] مشابه شد.
[divider]فیلیپ جانسون[۵][/divider]
دچار دژاوو شده‌اید؟ اینکه عینک جانسون انقدر شما را به یاد عینک لوکربوزیه می‌اندازد، اصلا اتفاقی نیست. او آنها را در ۱۹۳۴ به فروشگاه کارتیه[۶] سفارش داد تا بازنمودی از عینک اسوه و بتش باشند. به همین ترتیب شکل کلاسیک گرد آن نیز بازنمودی از آرمان‌های مدرنیسم بود که جانسون در آن زمان در ذهن داشت. قاب عینکش هم زیادی کلفت بود تا ادای دینی باشد به شخصیت شوخ‌طبع معروفش. ولی با اینکه سبک معماری جانسون طی زمان عمیقا تغییر یافت، سبک عینک او در کل عوض نشد و این عینک، تا زمان فوتش به مدت ۷۰ سال با او باقی ماند.
[divider]آی. ام. پِی[۷][/divider]
معماری آی. ام. پِی بیش از همه بخاطر شکل‌گیری فرم‌هایش از چینش‌های متفاوتِ اشکال خالص هندسی همچون مربع و دایره و مثلث شناخته می‌شود. او نسبت به تحصیلاتش در بوزآر بی‌انگیزه بود و بیشتر از کار اساتید مدرن معماری الهام و تأثیر می‌پذیرفت. این تأثیرپذیری به خصوص از قفسه‌های کتابخانه‌ی MIT شروع شد، جایی که پِی به سه کتاب از (چه کسی جز) لوکربوزیه برخورد. او نه فقط در طرح‌های ساده‌ی مدرنیستی، که در نوع انتخاب عینک هم پیرو بت و اسوه‌ی خود، لوکربوزیه بود.
[divider]ریچار مه‌یر[۸][/divider]
برخلاف قاب عینکِ کلفت دیگر هم‌دوره‌ای‌هایش، ریچارد مه‌یر یک عینک قاب‌سیمی برای خود اختیار کرد. تمایز معماری او با مدرنیست‌های اولیه در ساده‌سازی و بهبود اصول سنتی معماری مدرن توسط او بود؛ مثلا اصرار زیادش بر معماری سفید. معماری مه‌یر با هندسه‌های خالص، فضای باز و تأکید بر نور تشخّص می‌یابد – دقیقا همین سه اصل در عینک گرد قاب‌سیمی او به چشم می‌خورد.
[divider]دنیل لیبسکیند[۹][/divider]
احتمالا در طیف عینک‌ها، شمایل عینک لیبسکیند درست نقطه‌ی مقابل عینک لوکربوزیه قرار می‌گیرد. عینک نازک و راست‌گوشه‌او با دسته‌های vشکل، بازتاب زاویه‌مندیِ شدید آثار اوست که برای اولین بار در موزه‌ی یهود برلین دیده شد و بعدتر به پس‌زمینه‌ی مکرر آثارش بدل شد. لیبسکیند چندین جفت از این عینک را در رنگ‌های متفاوت در خانه دارد تا به ظاهر تماما سیاهپوش خود کمی مزه و جلوه بدهد.
[divider]تویو ایتو[۱۰][/divider]
ایتو عینک‌های متفاوتی در طول سالیان عمرش بر چشم زده است. ولی با همه‌ی تفاوت‌هایشان، همگی قاب‌هایی مستطیلی داشته‌اند با تمایزاتی جزئی. این شکل کلاسیک عینک در برابر آزمون زمان ایستادگی کرده است و همچون آثار معماری ایتو، انتخابی بی‌زمان است. جدیدترین عینک ایتو سفید است و انحنای کمی در قابش دارد؛ دقیقا همان خصوصیاتی که در آثار او چون «موزه‌ی بین‌الملل باروک»[۱۱] و «خانه‌ی اُپرای متروپولیتن تایچونگ»[۱۲] مشهود هستند.
[divider]رافائل وینولی[۱۳][/divider]
نه یکی، نه دوتا، نه سه تا، بلکه چهار تا! بله، وینولی همیشه چهار جفت عینک با خود دارد. شاید زیاد به نظر برسد ولی هر کدامشان وظیفه‌ای متفاوت دارند: یکی برای دیدن فواصل، یکی برای پیانو نواختن، سومی برای مطالعه و چهارمی برای طراحی کردن. به عنوان مردی جذاب با موهای پرپشت سفید، مجموعه عینک‌های همراهش به خوبی با یقه اسکی و کت سیاهش سِت می‌شوند.
[divider]پی‌نوشت[/divider]
[۱] Le Corbusier
[۲] Bonnet
[۳] Yves Saint Laurent
[۴] Edith Head
[۵] Philip Johnson
[۶] Cartier
[۷] IM Pei
[۸] Richard Meier
[۹] Daniel Libeskind
[۱۰] Toyo Ito
[۱۱] Museo Internacional del Barroco
[۱۲] Taichung Metropolitan Opera House
[۱۳] Rafael Viñoly
[divider]منبع[/divider]
[button color=”blue” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”https://www.archdaily.com/885007/the-stories-behind-7-of-the-most-iconic-eyeglasses-in-architecture/5a2d9d10b22e3871bd000145-the-stories-behind-7-of-the-most-iconic-eyeglasses-in-architecture-image”]Archdaily[/button]
