خانه‌ی فرفره‌ای؛ طرحی کم‌هزینه برای بازسازی پس از زلزله

نویسنده: آلیسون فوروتو؛ نویسنده Archdaily
مترجم: شراره جوادیان ارزاقی؛‌ کارشناس ارشد مهندسی زلزله


«خانه‌ی وان.کِی[۱]» استودیوی طراحی در دانشکده معماری MIT در سال ٢٠٠٩  بود که پروفسور یونگ هو چانگ[۲]، رییس دانشکده‌ی معماری، پروفسور تونی چیوکتی[۳]، رییس مرکز معاملات املاک MIT، و پروفسور دنیس شلدن[۴] از دانشکده‌ی معماری با هم در آن تدریس کردند. این پروژه برای مناطق فقیر واقع در نواحی زلزله زده سیچوان[۵] در چین که خانه‌های خود را در زلزله‌ی سال ٢٠٠٨ از دست دادند، طراحی شده است. خانه‌‌ی «چرخنده» پروژه‌ی منتخب برای بازسازی این مناطق است و اولین پروژه‌ای بود که مهندس معمار، یینگ چی چویی[۶] در تابستان ٢٠١٠ ساخت.

به عنوان اولین الگوی خانه‌سازی کم هزینه‌ی دانشگاه MIT، این پروژه بیانگر اهمیت توسعه‌ی کم‌هزینه برای مناطقی در سرتاسر جهان بود که با بحران‌های طبیعی خارج از کنترل جامعه دست و پنجه نرم می‌کنند. با عمومی کردن نتایج تحقیقات، معماران در نقاط مختلف دنیا می‌توانند از امکاناتی مشابه این طرح استفاده و به بازسازی جامعه کمک کنند.

[divider]نمونه‌سازی[/divider]

برای در نظر گرفتن نحوه‌ی زندگی مردم روستایی در خانه‌ها، روستا و اجتماعشان، نمونه‌سازی سنگ بنای اصلی طراحی است. این ایده، از یک واحد «فرفره‌ای» آغاز شده و تا گستره‌ی روستا وسعت می‌یابد. این روند از مدولی آغاز می‌شود: خانه‌ای متشکل از چهار مدول مشخص. یکی از این مدول‌ها حول محور عمودی چرخ می‌زند تا دو و در نهایت چهار مدول دیگر را به وجود آورد که همگی در نهایت حیاطی داخلی را فرا می‌گیرند.اندازه‌ی خانه می‌تواند بر اساس ابعاد مدول، کوچکتر یا بزرگتر شود. شیوه‌ی اتصال این مدول‌ها به یکدیگر مشابه است، از طرفی با آگاهی از شیوه‌ی ساخت یک مدول، می‌توان سایر مدول‌ها و در نهایت کل پروژه را بنا کرد. ایده‌ی «فرفره‌ای» می‌تواند به خانه‌های بیشتر و مجموعه‌های دیگری هم گسترش داده شود. در مقیاس مجموعه‌ها، چرخش این مدول‌ها به ایجاد «اجتماع» می‌انجامد و می‌تواند نهایتاَ به روستا تبدیل شود. خانه‌ی «فرفره‌ای» نمونه اسکانی است که به چهار هدف طراحی مهم دست پیدا می‌کند:

  • انعطاف مدول‌ها
  • خود پایداری
  • هزینه‌ی پایین احداث
  • ساخت آسان و ایمن

[divider] قابلیت زندگی کردن[/divider]

هر مدول متشکل از دیوارهای بلوک بتنی و سازه‌ی سبک چوبی است. دیوارهای مستحکم حدود خارجی خانه را تعریف می‌کنند و سازه‌ی سبک و انعطاف‌پذیر چوبی به حیاط داخلی باز می‌شود. دیوارهای توپر حس استحکام را در حدود خارجی خانه القا می‌کنند. در هر مدول، حریم خصوصی توسط دیوارهای مستحکم خارجی ایجاد می‌شود و در محیط داخلی، با وجود سازه‌ی چوبی کمرنگ‌تر می‌شود. حیاط داخلی توسط دیوارهای چوبی احاطه شده و به سمت آسمان باز است. در نتیجه، خصوصیات فضایی محیط‌های خصوصی و عمومی به خوبی تعریف شده‌اند و در عین حال، دیوارهای منعطف چوبی می‌توانند روایت‌های مختلف فضایی را در داخل خانه ایجاد کنند.

[divider]پایداری[/divider]

معماری پایدار بیش از هر چیز درباره‌ی تصور دوباره‌ی ارتباط میان انسان و سایر سیستم‌های زنده است. قدرتمندترین نمود این ارتباط، محیط مصنوع اطراف ماست. خانه‌ی فرفره‌ای از طریق به‌دست آوردن خود پایداری، بهینه‌سازی مصرف انرژی و الگوی مسکن با خروجی کربن پایین، متد طراحی سبز را به کار می‌گیرد. در این روش تلاش شده است تا بیشترین استفاده از منابع طبیعی مانند روشنایی و تهویه‌ی طبیعی و انتخاب مصالح عایق‌بندی با بازده بالا صورت گیرد.

[divider]امنیت و استحکام سازه[/divider]

از نظر سازه‌ای در برابر زلزله، خانه‌ی فرفره‌ای برای درجه ٨ استحکام در مناطق زلزله‌خیز طراحی شده است. علاوه بر فراهم کردن میزان استحکام لازم، ساخت این خانه به اندازه کافی ساده است و افراد محلی می‌توانند بی‌نیاز ار نیروهای متخصص خود آن را بسازند. خانه‌ی فرفره‌ای  یک اسکان موقت نیست، بلکه یک راه‌حل دایمی است که می‌تواند شرایط زندگی افراد بحران‌زده را تا حد زیادی بهبود بخشد.

[divider]ساخت[/divider]

خانه‌ی فرفره‌ای اثبات ایده‌ای برای اساخت خانه‌ای قابل خرید برای قشر کم‌درآمد مناطق روستایی چین است. کل روند ساخت یک خانه ۴٠ روز طول کشید و هزینه‌ی ساخت تمام شده‌ی آن ۵٩٢۵ دلار آمریکا بود که تقریبا نصف هزینه‌ی ارزان‌ترین گزینه جایگزین موجود در محل برابر دلار آمریکا برای هر واحد است. هزینه‌ی مصالح می‌تواند با استفاده از سایر نمونه‌ها کاسته شود.

[divider]پی‌نوشت[/divider]

[۱] ۱K house

[۲] Yung Ho Chang

[۳] Tony Ciochetti

[۴] Dennis Shelden

[۵] Sichuan

[۶] Ying Chee Chui

[divider]منبع[/divider]

[button color=”blue” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”https://www.archdaily.com/174198/1k-house-pinwheel-house-ying-chee-chui”]Archdaily[/button]

مطلبی دیگر
تصویری از زراعت و باغبانی در کتاب رشیدالدین.
نقد و بازنگریِ تاریخ باغ‌ در ایران  (دوره اسلامی)