اینک رقص فلسطین در باد!

[divider]پیشگفتار[/divider]

هنگامی‌که کار به صحبت از فلسطین رسیده است همواره با یک گزاره تکرارشونده از سوی مخاطبین مواجه بوده‌ام. اسرائیل این زمین‌ها را آن‌گونه که گفته می‌شود «اشغال» نکرده؛ بلکه این زمین‌ها را به‌مرور و طی سالیان سال از مالکین و ساکنین اولیه خریده است و نهایتاً اعلام تشکیل نموده است!

تحولات اخیر در خصوص وضعیت شهرک‌سازی در زمین‌های اشغالی فلسطین که با چراغ سبز متحدان رژیم اسراییل انجام‌شده است انگیزه‌ای گردید برای پیگیری بیشتر این موضوع و شنیدن روایت نسلی از فلسطینیان آواره که زمانی در این زمین‌ها خانه داشتند.

نخستین یادداشت در خصوص فلسطین را به یک استارتاپ اختصاص می‌دهم، استارتاپی که به دنبال خوانش جدیدی از روایت سرزمین فلسطین است. روایتی که در آن به‌دروغ بزرگ «خرید زمین‌های فلسطینی» پرداخته می‌شود، صحبت از ۵۲۹ روستای اجباراً تخلیه‌شده است.

AFP – کوچ اجباری فلسطینیان در ۱۹۴۸- شبه نظامیان اسراییلی در پس زمینه دیده می شوند.

در یادداشت بعدی علاقه‌مندم به «مسئله مالکیت زمین فلسطین» و تغییرات آن در مقیاس ملی، طی بازه قیمومیت فلسطین توسط عثمانی و بریتانیا تا تشکیل دولت اسراییل بپردازم.

[divider]صمود و شال‌هایش[/divider]

«صمود» کلمه‌ای عربی است که در فارسی می‌تواند مقاومت، صلابت، مخالفت، ستیز و قدرت ترجمه شود.

اخیراً تعدادی از فعالین فلسطینی محصولاتی را با برند «صمود» وارد بازار کرده‌اند. در اصل «صمود» یک پروژه پژوهشی موردحمایت بنیاد «به تصویر کشیدن فلسطین» است. «درگیری با امر اجتماعی» و «داده مبنایی» تم اصلی طراحی محصولات قابل پوشیدن شده و در این میان روایتی نو از مبارزات حق‌طلبانه مردم فلسطین ارائه می‌شود.

کانسپت اصلی کار از یک سؤال شروع شد: «چطور میتونیم پوشاکی تولید کنیم که راوی داستانی از اون چیزی باشه که به فلسطین گذشت؟»

پیرمرد آواره فلسطینی کلید خانه ای را نشان می دهد که در جریان «نکبت» ویران شد.
«آوارگی پدربزرگ و نوه» تصویری آشنا از کوچ بزرگ

سنتز نمودارهای نمایش اطلاعات آماری ، روایت‌های حقیقی و تاریخی به تولید اولین محصول مجموعه منجر شد.

شال و روسری الهام گرفته‌شده از «نکبت»، واقعه کوچ اجباری فلسطینی‌ها در ۱۹۴۸ میلادی که به معنای واقعی کلمه «فاجعه» بود.

در این سال بیش از ۷۰۰ هزار عرب فلسطینی مجبور به ترک خانه‌های خود شدند درنتیجه‌ی همین اتفاق بود که ۵۲۹ روستای فلسطینی به‌طور کامل تخلیه شد و نظام شهری فلسطینی از هم پاشید.

آوارگان روستایی در بیابانها چادرنشین شده اند.

روسری‌ها تصویری انتزاعی از نقشه‌ی ۱۶ منطقه فلسطینی قبل از «نکبت» ارائه می‌دهد. تصویری که در آن به هر روستا به‌طور مجزا پرداخته می‌شود. هر روسری ۵۲۹ نوار بر خود دارد. نوارهایی که یادمان ۵۲۹ روستای تخلیه‌شده‌ی فلسطین در جریان نبرد ۱۹۴۸ هستند. اطلاعات مندرج بر این روسری‌ها بر اساس اوراق مالکیت زمینی است که هنوز هم فلسطینی‌ها از آن‌ها حفاظت می‌کنند.

این روسری‌ها درواقع تأکیدی مجدد است بر «حق بازگشت» آوارگان فلسطینی به میهن اشغال‌شده‌شان.

تصویری از روستای صفوریه – این روستای تاریخی پس از تخلیه و تخریب کامل مورد جنگل کاری واقع شده و امروزه شهرک غیر قانونی زیپوری جایگزین آن شده است.

از منظری دیگر این روسری‌ها را می‌توان بیانیه‌ای دانست. بیانیه‌ای از نقش «بدن انسان به‌عنوان یک راوی» گرچه شاید سورئال به نظر برسد اما نمایش داده‌های زمین مبنا و جمعیت انسانی روی یک قطعه پارچه بیانیه‌ای برای بازگشت فلسطینی‌ها به خانه‌های آبا و اجدادی خود است.

یک نمونه از محصولات «صمود»

لایه‌ی مفهومی دیگری که روی این روسری‌ها اضافه می‌شود یک سنجاق ساده است.

این سنجاق می‌تواند روی یک آبادی مشخص قرار گیرد. آبادی‌ای که پدران و مادران کسی که شال را بر سر کرده، در آن زیسته بودند. و یا شاید یک آبادی که کاربر روسری از تأکید بر آن هدف گسترده‌تر را دنبال می‌کند: «همبستگی با آرمان فلسطین»!

استفاده از آدرس درج‌شده روی برچسب حاوی کد QR می‌تواند به یک سری اطلاعات تعاملی و واقعیت افزوده منجر شود. درنتیجه می‌توان با اسکن روسری موقعیت یک روستای خاص بر روی نقشه و روایت شاهدان عینی را از طریق آن مشاهده نمود.

[divider]پانویس[/divider]

  • روز نکبت (به عربی:یوم النکبه) نامی است که فلسطینیان و حامیان آنان برای اشاره به سالگرد بیرون راندن صدها هزار فلسطینی و استقلال اسرائیل در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۷ استفاده کرده و در آن روز عزا می‌گیرند.از نظر فلسطینی‌ها این روز یادآور روزهای تلخ یعنی اشغال سرزمین‌شان و مصادره اراضی و اولین موج آوارگی و اخراج بیش از ۸۰۰هزار فلسطینی از خانه و کاشانه‌شان است.
  • در ۲۳ مارس ۲۰۱۱ میلادی، پارلمان اسرائیل با ۳۷ رای در مقابل ۲۵ رای قانونی را تصویب نمود که بنا به آن هر سازمان غیر دولتی مردم نهاد که روز نکبت را برگزار نماید مشمول کاهش کمک دولتی خواهد شد.
  • در این پروژه افراد زیر مشارکت داشته‌اند:  Ahmad Barclay, Joumana Al-Jabri, Ramzi Jaber, Julia Tierney
مطلبی دیگر
هفته‌ی مبلمان میلان ۲۰۱۸ به روایت تصویر