سرای روشن در خیابان ناصرخسرو، به گواه تاریخ حک‌شده روی کاشی‌هایش، در سال 1311 تأسیس شده است: سال‌های میانی حکومت پهلوی اول و دوره‌ی آغوش گشودن به روی جهان مدرن از سویی، و نگریستن به جهان باستان از سوی دیگر. ساختمان سرای روشن، بالاتر از کوچه‌ی مروی و نرسیده به خیابان صوراسرافیل، این دو گرایش متناقض را به‌خوبی بازتاب می‌دهد: از همان بخش بالایی بنا، هم می‌توانیم فرشته‌های نیمه‌برهنه‌ای را ببینیم که از معماری اروپایی به بنا راه یافته‌اند، و هم نماد اهورامزدا را که میراث معماری دورۀ هخامنشی است. مجسمه‌ها و ستون‌ها و تزییناتِ وام‌گرفته از معماری باروک، نشانی از نوسازی پرشتاب زمانه‌ی خود هستند، و نماد اهورامزدا و کاشی‌کاری‌های برگرفته از معماری ایرانی به وسوسه‌ی گذشته گواهی می‌دهند. ادامه متن