انتشار کتاب «پل از منظر معماری»

[cbtabs][cbtab title=”موضوع”]

دیباچه مؤلف
اصول «زیبایی‌شناسی» در «طراحی پل» به «ساختارهای مهندسی» منحصر نمیشود اما بخشی از اصول جهانی به شمار میرود که
معموالً با بخشی از «فعالیتهای خالقانه» بشر ارتباط دارد فعالیتهایی که در مقولۀ هنر قرار میگیرند و هنگام مشاهدۀ آنها احساس
هیجان یا لذت به انسان دست میدهد. زیبایی یا عظمت طبیعت که در طول زمان از طریق فرآیندهای اتفاقی به وقوع پیوسته، در
مقوله زیبایی طبیعی قرار گرفته و متمایز از زیبایی هنری است. اینطور میتوان گفت اصولی که در مقولۀ زیباییشناسی قرار میگیرند
تا حد زیادی به عوامل روانشناسی بستگی دارند و بنابراین ساختۀ ذهن بشرند که پایه و اساس مجزا ندارند. افراد زیادی دربارۀ موضوع
زیباییشناسی بحث کرده و مطلب نوشتهاند. با توجه به درک افراد از مفهوم مشاهدهپذیر دنیای اطراف ما، ایدههای مختلفی پیروی
خواهد شد.
کیفیت عملی سازۀ پل به ماهیت آن بستگی دارد و تحت تأثیر هر یک از جنبههای طراحی آن است. برعکس آزادی بیان یک
هنرمند یا مجسمه ساز، طراح پل در پیروی از اصول زیباییشناسی محدود است. زیرا باید شرایط عملی و اقتصادی را برآورده کند. به
هر حال با گذشت زمان و پیشرفت مصالح ساختمانی جدید و تکنیکها و نیز درک صحیحتری از سازهها، امکان بیان حوزههای
زیباییشناسی افزایش یافته و به افزایش بینش و بصیرت منجر شده است. پل از مهمترین بناها و زیرساختهای توسعۀ شهری و
منطقهای است. در ایران شکل پل کمتر مورد توجه قرار می گیرد، در حالی که پل با توجه به شکل آن میتواند به مثابۀ یک نماد و
حتی نشانه مطرح باشد. توجه به هر دو جنبۀ سازه و معماری پل میتواند آن را به عنوان یک اثر مطرح کند. نمونههایی از این آثار در
ایران قدمت دیرینه دارند. سی و سه پل از آن جمله است. امروزه ارتباط بین سازه و معماری در ابنیۀ ویژه، به ویژه پلها بسیار کم شده
است. فرم یک ساختمان از عوامل مختلفی از جمله مصالح، عملکرد، مباحث زیباشناختی، روشهای ساخت و اجرا، محدودیتهای
اقتصادی تأثیرپذیر است. از بین آنها به مباحث زیباشناختی و شکل معماری کمتر توجه میشود. پلها در طول زمان از انواع مختلفی
برخوردار شدهاند. از بین آنها پلهای شهری نیز دارای تنوع و کارکردهای مختلفیاند. پلهای روگذر اتومبیلرو، ریلی، عابر پیاده و غیره
از این دستاند. افزایش تعداد این پلها در سیما و منظر شهری بسیار مؤثر است. از این رو، توجه به شکل و جنبههای معمارانۀ پل که
مؤثر از مالحظات سازهای است از مهمترین ضروریات این بررسی است. ارائۀ شکلی از پل با توجه به مالحظات سازهها، بهبود عملکردی
و محدودیتهای اجرایی و در عین حال توجه به جنبههای زیباییشناسانه از دیگر اهداف آن است.
»کنت« اولین کسی بود که زیباییشناسی را مستقل از منطق و اصول اخالقی ارزیابی کرد. بر طبق اصول ترکیب، زیبایی مربوط به
پلها را نمیتوان با استفاده از واژگان و اصطالحات ساده بیان کرد، بلکه به تعداد بیشماری مشخصه بستگی دارد که از میان آنها
میتوان به موارد زیر اشاره کرد: یکپارچگی، هارمونی و ریتم ترکیب، کاراکتر، نسبت مناسب، ترتیب متعادل، تضاد در شکل و جرم،
رنگ و زمینۀ مواد و مقاومت و ثابت بدون بزرگی و سنگینی غیرضروری. از طرف دیگر، قواعد بیانگر شیوههای کسب نتایجیاند که با
اصول ترکیب مطابقت دارند. در هر حال واضح است که این قوانین جنبۀ کلی و کاربرد جهانی دارند. قواعد ساختارهای خاصی دارند که
لزوماً طیف کاملی از پدیدههای زیبا را در بر نمیگیرند و یا لزوماً بهترین روش به شمار نمیروند. اختالف نظرهای زیادی در مورد لزوم
و ارزش قواعد وجود دارد. امروزه بیشتر هنرمندان و معماران بر این نظر توافق دارند که هیچ قاعدهای وجود ندارد که با استفاده از آن
بتوان کیفیت هنر یا معماری را اندازه گرفته یا به وجود آورد. حتی اگر چنین ارزشهایی در مفهوم نئوپالتونیک مطلق بودند، برای
تحلیل برحسب فر آیندهای پیچیدۀ ادراک بشر، مهم و گنگ به نظر میرسند. در نهایت، در این نوشتار سعی شده به مقولۀ پل از منظر
معماری بیشتر بپردازیم.