در بخش قبل از شروع ارتباط لوکوربوزیه با شوروی صحبت شد. در این نوشتار به ادامه و در نهایت فرجام این رابطه پرداخته می شود.
[divider]پاسخ به مسکو[/divider]
سال ۱۹۳۱؛ مسئولین، نظرات لوکوربوزیه در خصوص بازسازی مسکو را جویا می شوند. سه سال قبل او چندین اسکیس فوری و مخفیانه از خیابان‌های مسکو کشیده بود.[۱] در جایی لوکوربوزیه زیر آن اسکیس‌ها نوشته بود: طرح و نقشه مسکو متعلق به دوران استفاده از چارپایان است.
در کنفرانسی شلوغ در موزه پلی‌تکنیک بر اهمیت برنامه‌ریزی شهری و آینده شهر تأکید کرد. در این زمان هنوز به شهر مسکو علاقه‌ای نشان نداده بود. پس‌از این سفرش بود که اتحاد شوروی به کانون شیفتگی او تبدیل شد.
لوکوربوزیه گزارشی ۵۹ صفحه‌ای به مسکو فرستاد با عنوان «پاسخ به مسکو» در این گزارش بود که او ایده‌هایش را برای مسکو به تصویر کشید.
شوربختانه نسخه نخستین این یادداشت‌ها دیگر در دسترس نیستند. پاسخ‌های لوکوربوزیه به آن هیئت تحقیق بعدتر مبنای نظری «شهر درخشان»[۲] قرار گرفت. اینکه چگونه پاسخ‌های او به شوروی بعدتر و تا پایان عمر در آثار وی رد پای قابل‌مشاهده‌ای را از خود به‌جای می‌گذارد نشان از اهمیت اتحاد شوروی در زندگی حرفه‌ای لوکوربوزیه دارد.
در «پاسخ به مسکو» لوکوربوزیه نقشه‌ای مشابه با آنچه ساختارگرایان پیش‌تر برای «شهر سبز» پیشنهاد داده بودند طرح نمود.
روحیه کار اشتراکی وسوسه ساختارگرایان در مقابل لوکوربوزیه بود. در مقابل او به ایشان برنامه‌ریزی شهری را پیشنهاد داد. مشابه با آنچه در شهر سبز ساختارگرایان پیشنهاد داده بودند لوکوربوزیه در طرح «شهر درخشان مسکو»، کمون‌های خدماتی مجهز به امکانات زیرساختی را در نظر گرفت.
بعلاوه پیشنهاد رادیکالی همچون تخریب بخش اعظم هسته تاریخی مسکو در طرح گنجانده شده بود. در کنار آن طرحی که آن را پیش‌تر در سفر سال ۱۹۲۸ مطرح ساخته بود گنجاند، ایجاد شهرهای مجزا با عملکردهای مجزا!
چشم‌اندازی برای مسکو طرح کرده بود که هوسمان سنگدل نیز به آن غبطه می‌خورد! بر بالای پلان شعاعی شهر تاریخی ساختاری نسبتاً راست‌گوشه طرح کرده بود که با ساختمان ویلای معاصرش[۳] قابل‌مقایسه بود.
«پاسخ به مسکو» برای جامعه شوروی قابل‌استفاده نبود، این نظر مسئولینی بود که طرح را بازنگری کردند. درنهایت طرح هرگز برای مسکو اجزا شد. لوکوربوزیه اما طرح را دور نینداخت. تمام ارجاعات به شوروی را از گزارش حذف کرد و نسخه‌ی بازنگری شده‌ی همان طرح را به کنگره سیام[۴] فرستاد. از این به بعد دنیا طرح «پاسخ به مسکو» را با عنوان جدید ثبت نمود: «شهر درخشان»
[divider]کاخ شوراهای لوکوربوزیه[/divider]
لوکوربوزیه طرح‌هایی را برای مسابقه کاخ شوراها در سال ۱۹۳۱ فرستاده بود. رد شدن طرح و شکستش منجر به قطع ارتباط او با شوروی انجامید.
پس از فرستادن اسناد مسابقه به او اطلاع داده شد که طرحش موجب جنب و جوش میان هیئت برگزاری شده است. هیچ طرحی برنده دور نخست مسابقه نشد. به او اطلاع داده شد که با توجه به قابلیتهای فنی چشمگیر، طرحش به دور دوم مسابقه راه یافته است. همین موضوع باعث شد، گمان او مبنی بر اینکه طرحش حتی اگر برنده نشود، یکی از طرح‌های فینالیست خواهد بود، تقویت شود.
۲۸ فوریه ۱۹۳۲ بود که طرح نوکلاسیکی از بوریس یوفان[۵] معمار اهل شوروی به عنوان برنده اعلام شد. لوکوربوزیه برای این شکست آماده نبود. شروع به نامه‌نگاری و اعتراض کرد در عمل اما این نامه‌ها باعث گردید داوران مسابقه او را به خودپسندی متهم کنند. روزنامه رسمی که تا پیش‌ازاین ورود او را با تحسین گزارش کرده بود، طرح را با تخفیف کلامی بجای «کاخ شوراها»، «پناهگاهی برای کنگره» نامید. مدرنیسم پیشرفته‌ای که تا چند سال پیش منشأ الهام معماران جوان شوروی بود، با رئالیسم سوسیالیستی که به بهترین وجه در معماری نوکلاسیک به تصویر کشیده شده بود، جایگزین شده بود.
اینجا پایان رابطه شورانگیز لوکوربوزیه و سرزمین شوراها بود.
پر از حرمان و فاصله.
[divider]پانویس[/divider]
[۱] – با توجه به شرایط خاص حاکم در آن زمان عکس‌برداری و طراحی از خیابان‌ها بدون مجوز ممنوع و اقدام برای جاسوسی در نظر گرفته می‌شد.
[۲] -Radiant City
[۳] -Villa Contemporaine
[۴] – Congrès International d’Architecture Moderne (CIAM)
[۵] -Boris Iofan
