نویسنده: سیده مطهره سقائیان
معماران منظر راه‌هایی برای انحراف مسیر آب باران‌دارند که به‌وسیله آن‌ها بتوان این آب‌ها را جمع‌آوری و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد. همچنین از این راه‌ها برای بازیابی سفره‌های زیرزمینی استفاده می‌شود. سفره‌های آب زیرزمینی همان‌طور که از اسمشان پیداست منابع طبیعی آب در زیرزمین هستند که ما از آن در زندگی روزمره خود استفاده می‌کنیم. این انیمیشن نشان می‌دهد چگونه آب باران را در میدان مرکزی محوطه یک دانشگاه کنترل می‌کنند. در این ویدئو که از سری ویدئوهای آموزشی سایت انجمن معماران منظر آمریکا (ASLA) است، نحوه مدیریت آب‌های سطحی با استفاده از طراحی منظر در محوطه یک دانشکده تشریح می‌شود.
سقف بنا مسطح و ساده است و جمع‌آوری و تخلیه آب را بر عهده دارد. راه‌آب‌های فاضلاب نیز وظیفه جمع‌آوری و انتقال آب را به خارج از محدوده دارند و باعث جلوگیری از سیل می‌شود. در هنگام بارش‌های سنگین این مصالح فقط می‌توانند مقادیر خاصی از آب را جذب کنند. آب باران باقی‌مانده در سطح به آب راه مخصوص هدایت می‌شود. بیشترین میزان آب روی پشت‌بام نیز به این آب راه‌ها هدایت می‌شود. به این آب‌های اضافی هرز آب (روان آب) گفته می‌شود. اگر بیشتر از حد پیش‌بینی‌شده هرز آب به وجود بیاید، آب اضافی به سطح زمین رفته و تشکیل چاله‌هایی می‌دهد که با بارش مدام وسیع‌تر می‌شوند. هرز آب اضافی در زمان باران‌های سنگین ممکن است باعث ضرر رساندن به بنا و ایجاد سیل‌های زیان‌بار شود. همچنین باعث می‌شود که آب‌های آلوده و غیرقابل‌مصرف بیشتری وارد سفره‌های آب زیرزمینی شود. روش‌های مؤثر بیشتری برای کنترل آب باران است مثل استفاده از سیستم‌های پایدار و مصالحی که از ایجاد سیل جلوگیری کند و به کمک آن‌ها بتوانیم از سفره‌های آب زیرزمینی استفاده کنیم.
یکی از این سیستم‌ها بام سبز است که در بالای ساختمان‌ها قرار دارد. بام سبز از مصالح جاذب آب، خاک ترکیبی مخصوص کاشت و بستر گیاهی تشکیل‌شده است. این سیستم می‌تواند میزانی از آب باران را جذب کند و سطح آبی را که قرار است جذب راه‌آب شود پایین می‌برد.
یک سیستم دیگر، استفاده از پیاده‌روی منفذ دار است. در سطح کف از سنگفرش استفاده می‌شود. هرکدام این سنگفرشها با سنگفرش کناری خود چفت می‌شود و بین آن‌ها مصالح جاذب قرار می‌گیرد. این مصالح جاذب از سنگ‌دانه‌های ریز تشکیل می‌شود. در زیر این سنگفرشها فضای متشکل از سنگ‌دانه‌ها همانند یک اسفنج میزان قابل‌توجهی از روان آب‌ها را به سمت پایین کشیده و مسیر حرکت آن‌ها را از راه‌آب‌های مخصوص باران منحرف کند. روان آب‌ها به‌مرورزمان راه خود را به سمت سطوح پایین‌تر و درنهایت سفره‌های آب زیرزمینی باز می‌کنند.
سومین سیستم باغچه باران نام دارد. باغچه باران یک چاله خاکی است که آب اضافی را جذب، ذخیره و کم‌کم استفاده می‌کند. مقطع یک باغچه باران شامل خاک کوبیده شده است که به حالت مقعر کف آن را پوشانده است. مصالح جاذب خاک مخصوص کشاورزی و بستر گیاهی بومی محیط باغچه باران نه‌تنها ازلحاظ زیبایی‌شناسی دلپذیر هستند بلکه همچنین زیستگاه طبیعی خود را بازمی‌یابند و بدین ترتیب آب باران به‌صورت چاله‌های ناخوشایند آب بر سطح زمین پخش نمی‌شود.
سه سیستم وجود دارند که وظیفه جذب روان آب‌ها و هدایت آن‌ها را بر عهده‌دارند. بام سبز از ورود حجم بالای آب به شبکه فاضلاب جلوگیری می‌کند، سنگفرش‌های بتنی هم آب‌های روان را جذب کرده و آن‌ها را به سمت پایین و سفره‌های آب زیرزمینی هدایت می‌کنند. باغچه باران باقی روان آب‌ها را جمع کرده و به‌عنوان بخشی از کاربرش از سیل و خرابی جلوگیری می‌کند. این سیستم همچنین به‌آرامی آب باران را در طی ۲۴ ساعت به سمت سفره‌های آب زیرزمینی هدایت می‌کند.
گیاهان نیز به‌عنوان یک فیلتر تصفیه طبیعی عمل می‌کنند و آلودگی و سموم را از آب می‌زدایند. این دستگاه‌ها حتی می‌توانند میزان بیشتری آب را نسبت به روش‌های متداول جمع‌آوری آب باران جمع کنند.
[divider]منبع[/divider]
[button color=”blue” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”http://landscaper.ir/leveraging-the-landscape-to-manage-water.html”]معمار منظر[/button]
