[divider]مقدمه[/divider]
رابطه‌ای کوتاه با اتحاد شوروی داشت. نخستین بار در سال ۱۹۲۸ بود که به مسکو رفت و هنگامی‌که در سال ۱۹۳۲ طرح پیشنهادی‌اش برای «کاخ شوراها» مردود اعلام شد برای آخرین بار بود که به شوروی قدم می‌گذاشت.
نتایج این نوبهار کوتاه اما تا سال‌ها پس از دوران حضور وی در شوروی هم دیده می‌شد. حتی پیش از عزیمت او به مسکو هم لوکوربوزیه چهره‌ای تأثیرگذار بر معماری شورایی به شمار می‌رفت.
در ۱۹۲۲ موسئی گینزبورگ[۱] بنیان‌گذار جنبش ساختارگرایی برخی از آرای لوکوربوزیه را منتشر ساخته بود.
پروژه‌های لوکوربوزیه بارها به‌عنوان الگو برای نسل جوان معماران شوروی منتشر و مورد آنالیز قرار گرفت، هنگامی‌که در سال ۱۹۶۵ لوکوربوزیه فوت کرد، روزنامه رسمی اتحاد شوروی (پراودا) تیتر زد:
معماری مدرن بزرگ‌ترین استادش را از دست داد.
تیتری این‌چنین نشان از اهمیت لوکوربوزیه در اتحاد شوروی داشت.
[divider]سفر ۱۹۲۸[/divider]
لوکوربوزیه به شوروی دعوت شده است. قرار است او در یک مسابقه با اعلان محدود در کنار افرادی همچون پیتر برنس[۲]، ماکس تات[۳] و برادران وسنین[۴] مرکز جدیدی را برای اتحادیه مرکزی تعاونی‌های مصرف‌کنندگان در مسکو طراحی نماید.
با توجه به برخورد توهین‌آمیزی که با طرح پیشنهادی او برای جام ملت‌ها در ژنو شده است با آغوش باز این دعوت را می‌پذیرد. پس از پیروزی در مسابقه در اکتبر همان سال برای نخستین بار وارد مسکو شد تا سایت را برای ساختمان سنتروسایوز[۵] بررسی کند. در درون وی شیفتگی خاصی نسبت به روسیه جدید شکل گرفته بود. پس از برگشت به پاریس به کلوپ فیلم «دوستان اسپارتاکوس»[۶] می‌رفت جایی که فیلم‌های ممنوع سینمای آوانگارد شوروی همچون رزم‌ناو پوتمکین اثر سرگئی آیزنشتاین[۷] نمایش داده می‌شد.
وقتی مجدداً به مسکو بازگشت پراودا خبر ورود او را در صفحه یک قرار داد. شخص آیزنشتاین با او دیدار کرد. شهرت و تأثیرگذاری او در اتحاد شوروی کاملاً آشکار بود، امری که این معمار سویسی را به جد ارضا می‌کرد. در خاطراتش نوشت:
آثار من بن‌بست‌ها را شکسته‌اند، خیلی معروفم، خیلی محبوب! سخنرانی‌هایم در تالارهایی انباشته از مستمع برگزار می‌شود.
به اولین هدفش رسیده بود. اتمسفر حاکم بر معماری در شوروی را درک کرده بود.
در مدت اقامتش در مسکو یک دانشجوی جوان روس همراهش بود. سرگئی کوژین[۸] وی که پیش‌تر دستیار ایوان ژولتووسکی[۹] بود در کنار کمک به این معمار سوئیسی او را با جامعه روسیه نیز آشنا می‌کرد. کوژین استادش را به روستاهای اطراف می‌برد. در روستایی در شصت‌وپنج کیلومتری مسکو است که لوکوربوزیه با اطلاعات دست‌یک از شرایط حاشیه‌ها در شوروی مواجه می‌شود. چیزهایی همانند معماری سنتی چوبی.
این موضوع دستمایه این یادداشت او در آینده می‌شود. هنگامی‌که طرحش برای کاخ شوراها در سال ۱۹۳۲ مردود می‌شود:
جامعه شوروی ناتوان و نا آماده برای بهره‌گیری از معماری مدرن است.
[divider]شرایط مسکو[/divider]
در سال ۱۹۲۸ با دیدی مثبت نسبت به اتحاد شوروی، مسکو را ترک می‌کند. در حقیقت اقامت او منجر به تأیید بسیاری از ایده‌های اولیه او شده بود. در سال ۱۹۳۰ در جزوه «دقت در عصر حاضر: وضعیت معماری و برنامه‌ریزی شهری» بخشی از مشاهدات خود از مسکو را نیز ضمیمه می‌کند. در این گزارش که در راه میان مسکو به پاریس نوشته می‌شود، لوکوربوزیه از «برنامه پنج‌ساله» و طرح «شهر سبز» که توسط معماران ساختارگرا تکامل‌یافته صحبت می‌کند.
برنامه پنج‌ساله نیازمند صنعتی سازی گسترده در بسیاری از حوزه‌ها است. در نظر لوکوربوزیه برنامه پنج‌ساله موتور ترقی تکنولوژی مدرن بود. مسکو عاملی برای برنامه‌ریزی است. در این برنامه‌ریزی هر آنچه بتواند پیشرفت و ترقی را به همراه داشته باشد جایی در برنامه خواهد داشت. در مقایسه‌ای میان معماری در پاریس و مسکو او بر نقش پررنگ جوانان در معماری شوروی انگشت می‌گذارد. درحالی‌که در سایر کشورهای اروپایی اساتید آکادمی‌های معماری جوانان را از رقابت بر سر ابداع فرم‌های جدید بر حذر می‌دارند در شوروی موضوع برعکس است.
در همین بسر ابداع و سخت‌کوشی جوانان است که او به تحلیل‌هایی از شرایط در شوروی می‌رسد:
«شهر سبز» برآیند نیاز به استراحت است. پاسخی است از سوی اتحاد جماهیر شوروی به مسئله کار مداوم.
شهر سبز قرار است در بازه‌های استراحت در پنجمین روز هفته[۱۰] مورداستفاده طبقه کارگر قرار گیرد. با امکان اسکان صد هزار نفر به‌طور هم‌زمان، شهر سبز در بازه زمانی ۱۵ روزه می‌توانست تمامی جمعیت ۱٫۵ میلیون نفری مسکو را تحت پوشش قرار دهد. همچنین این شهر می‌توانست نقاهت گاهی برای کارگرانی باشد که به بیماری‌های ناشی از کار دچار شده بودند.
لوکوربوزیه شیفته سطح عالی همکاری موردنیاز در شهر سبز شده بود. مزرعه اشتراکی غذا را برای کلیه ساکنین فراهم آورده، مردم در برنامه‌ای مشابه با مسافرخانه‌ها با اتاق‌های مشترک زندگی خواهند کرد. بر اساس سن افراد از یکدیگر تفکیک‌شده و برنامه‌های تفریحی و فراغتی برای هر گروه متناسب با وضعیت وی به اجرا درمی‌آید. این مشاهدات بعدها در گزارش «پاسخ به مسکو» مبنا قرارگرفته و در تحلیل وی از شهر درخشان[۱۱] منعکس می‌شود.
[divider]پانویس[/divider]
[۱] – Moisei Ginzburg
[۲] – Peter Behrens
[۳] – Max Taut
[۴] – Vesnin
[۵] -Tsentrosoyuz building
[۶] – Amis de Spartacus
[۷] -Sergei Eisenstein
[۸] -Sergei Kozhin
[Ivan Zholtovsky-[9: معمار اهل شوروی و چهره مطرح معماری استالینیستی
[۱۰] -در این زمان هرسال در شوروی به ۷۲ هفته پنج‌روزه تقسیم‌شده است. زمان استراحت در پنجمین روز هفته فرامی‌رسد و برای هر کارگر ابتدای این هفته متفاوت است، امری که به استمرار فعالیت در ۳۶۵ روز سال منجر خواهد شد و درعین‌حال به کارگران این امکان را می‌دهد که بجای ۵۲ روز تعطیل هفتگی ۷۲ روز تعطیل داشته باشند.
[۱۱] – Radiant City
