[divider]بلوک شهری چیست؟[/divider]
به کوچکترین واحد کالبدی شهر که با معابر پیرامونی احاطهشده است، یک بلوک شهری میگویند. این بلوک حداقل متشکل از یک پلاک شهری است. در شهرهای مختلف و بنا به عوامل متعدد این تعداد میتواند بدون نهایت مشخصی افزایش یابد.
آرمل کرون[۱] هنرمند فرانسوی به موضوع شهر و جغرافیا نگاهی هنری دارد. نگاهی به کارهای کرون نشاندهنده رویکرد ویژه او به مسئله فضا است. در یک مجموعه از آثار او، رودها ریشههای یک گیاه، نشان دادهشدهاند، امری که بر شخصیت حیاتبخش رودها در تأمین منطقه سکونتگاهی دلالت دارد.
در یکی از مجموعههای هنری کرون به سراغ شهرهای مختلف جهان رفته و با جدا کردن بلوکهای شهری از یکدیگر آنها را برحسب اندازه و فرم هندسی مجدداً مرتب کرده است.
نتیجه بسیار جالب است.
شهرهای مختلف مانند پازلهای قطعهقطعه شده مورفولوژی دفرمه خود را نشان میدهند. علیرغم این دفرمه شدن همچنان میتوان تفاوتهای بسیاری از بافتهای ارگانیک و از پیش طراحیشده را از یکدیگر بازشناخت.
[divider]شهرهای فشرده یا گسترده[/divider]
تفاوت میان شهرهای فشرده و گسترده را میتوان در میزان تفاوت میان مساحت موردنیاز برای چیدمان بلوکها در فرم منفصل باحالت متصل (آنگونه که در شهر هستند) مشاهده نمود. همچنین میتوان به تفاوت میان بلوکبندی در شهری مانند استانبول (با الگوی توسعه ارگانیک) با نیویورک (با الگوی توسعه شطرنجی) اشاره نمود. همسانی بیشازحد بلوکها در شهر میتواند زمینهساز همسانی شبکههای ذهنی شهروندان از فرم شهر شده و به تشخص نواحی شهری نسبت به یکدیگر آسیب برساند.
[divider]آیا بلوکهای شهری را میتوان مانند پازل در نظر گرفت؟[/divider]
اینکه شهر به الگوی بدون تکراری از چیدمان بلوکها تقلیل یافته و هرگونه فاکتور دیگر همانند کیفیت کاربریها و عملکردها که موجبات خوانایی شهری را فراهم میسازد مورد چشمپوشی واقع شود با مخالفت بسیاری از صاحبنظران مواجه است.
کوین لینچ، محقق و نظریهپرداز شهری نیز با این تقلیلگرایی موافق نبود و خوانایی شهر را چیزی فراتر از تفاوت فرمهای کالبدی میدانست. بدین سبب است که میتوان این انتظار را داشت که در بخشهایی از شهر با الگوی توسعه ارگانیک، به دلیل همگونی سبک ساخت، ضعف فعالیتی و عدم تشخص حسی، تفاوتهای کالبدی الزاماً به خاطرهانگیزی منجر نشود.
آنچه اما آثار کرون را جالبتوجه مینماید شاید همین نگاه تکبعدی او به مسئله شکل شهر باشد. این بار شهر نه یک «کل» بلکه چیدمانی از «اجزا» ست، اجزایی که هرکدام شکل و هویت مشخصی دارند و در بینهایت الگوی چینشی متفاوت میتوانند با یکدیگر ترکیب شوند. هنرمند نگاهی برابرطلبانه به شهر و شهروندان دارد، اگر تنها شکل و سایز بلوک ملاک چیدمان باشد میتوان شاهد همنشینی گرانترین و ارزانترین بخشهای شهر در کنار یکدیگر بود.
[divider]پانویس[/divider]
[۱] -Armelle Caron