مترجم: حمیدرضا جوادی خلسری | دانشجوی کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی آ.ب.آ آبیک
بااینکه میدان تقسیم (Taksim) استانبول و تحریر (Tahrir) قاهره در حال تبدیل‌شدن به میدان‌های نمادین با عطر و بوی سیاسی هستند، این مطلب، ۱۰ نمونه از این میدان‌ها را معرفی می‌کند که لزوماً تمام آنها مکان‌های انقلابی نیستند بلکه ایفاگران اصلی در توسعه سیاسی، اجتماعی و تاریخی کشور مربوط به خودشان بوده و هستند. این میدان‌ها با ارائه صحنه‌ای برای فعالیت‌های عمومی، دوره تاریخ خود را تغییر و جامعه را شکل داده‌اند و امروزه نیز بنیانی را برای آینده قرار می‌دهند.
بخشی از طرح شهر دهلی‌نو مربوط به Edwin Lutyens، معمار بریتانیایی است که معمار میدان و محیط اطرافش است و قطعاً مستعمراتی‌ترین بخش شهر بوده و همین‌طور از مفاهیم سیاسی بسیاری برخوردار است. هرچند اکنون به‌عنوان یک میدان هندی و میدان پیروزی مستقل مرمت‌شده است و برای حسن ختام مراسم تجلیل روز جمهوری استفاده می‌شود.
این میدان در سال ۱۹۷۱ ایجادشده است و در اصل به نام میدان شهیاد بوده است. (یادآور پادشاهان). این میدان را در پی سرنگونی شاه در سال ۱۹۷۹ مجدداً تحت عنوان میدان آزادی نام‌گذاری کردند. این میدان مکان اعتراضات بود که سرانجام موجب سرنگونی شاه شد.
این میدان در مرکز انقلاب مخملی ۱۹۸۹ دیده می‌شود که به‌صورت اعتراض دانشجویی آغاز شد و درنهایت تبدیل به جنبش عمومی و نارضایتی کل ملت شد. درنهایت حکومت حزب کمونیست سقوط کرد و سبب ایجاد مسالمت‌آمیز کشورهای اسلواکی و جمهوری چک شد..
منطقه Maidan Nezalezhnosti کیو یا میدان Independance (استقلال). بنای تاریخی Independence در سمت چپ این میدان قرار دارد. میدان مرکزی کیو بیشتر به خاطر انقلاب پرتقال معروف است. صدها هزار نفر از حامیان با پوشیدن لباس نارنجی حزب یوشچنکو (Yanukovych) اوکراین و تجمع در این میدان ادعا کردند که ویکتور یوشچنکو حامی آنها برنده‌شده است.
میدان سنا، نماد افتخار و مرکز سیاسی هلسینکی است که ساختمان‌های نئوکلاسیک بزرگش، میزبان تمام نهادهای اصلی است. این میدان یادآور رویدادهای مختلف در طول آن سال است که نشان می‌دهد مرکز سیاسی یک شهر می‌تواند با قلمرو عمومی‌اش هماهنگ باشد.
میدان شهری پس از انقلاب کوبا در سال ۱۹۵۹ به‌عنوان میدان انقلابی نام‌گذاری شد و جایگاه تصویر چگوارا در آن مشهور است. این تصویر، پوستر اتاق‌خواب بسیاری از نوجوانان است. شعار «Hasta la Victoria» به معنای «تا پیروزی ابدی و همیشگی» در آن به چشم می‌خورد.
هیچ یک از فهرست‌های میدان‌ها بدون این میدان کامل نیست. میدانی که اختلاف عقیده و قدرت را مانند سایر میدان‌ها نمادینه می‌کند و «Tank Man» در دنیا، نماد انسانی است که در تاریخ ۵ ژوئن ۱۹۸۹ در مقابل ردیف تانک‌ها ایستاد، پس‌ازآنکه نیروی نظامی چین با نیروهایش، اعتراضات را سرکوب کرد.
اینجا مکان سوزاندن کتاب حزب نازی است. این میدان در بردارنده یک یادبود مهم از Micha Ullman است که یک صفحه شیشه‌ای، چشم‌انداز قفسه‌های خالی کتاب را ارائه می‌دهد. به‌علاوه یک لوح منقوش با یک لوح از هاینریش هاین (Heinrich Heine) نمایشنامه‌نویس آلمانی بر تلخی میدان تأکید دارد و از سال ۱۸۲۱ به این صورت در مورد آن نقل‌قول می‌شود: «جایی که آنها کتاب‌ها را می‌سوزانند و در آخر مردم را هم سوزانند.»
در خانه بورس لندن به تاریخ ۲۰۱۱، تلاش شد تا کمپین و اعتراضی در این میدان برپا کنند ولی این اتفاق نیفتاد زیرا این فضا یک میدان عمومی نیست. شرکت Mitsubishi Estate Co که مالک میدان است، دسترسی عمومی به میدان را محدود کرد و این کار موجب غافلگیری جهانیان به خاطر تغییر خطوط این شرکت میان فضای سیاست، نظام سرمایه‌داری و عموم مردم شد.
این میدان یکی از برجسته‌ترین میدان‌های عمومی سیاسی تا به امروز است. البته این میدان، چیزی بیش از یک پلازا و بنای یادبود است. این میدان یک فضای طنین‌انداز صدای بخش عظیمی از آمریکا و درواقع در روایت سیاسی، اکثر جهانیان است. ضمناً توسعه آن توسط سیاست‌های محلی به تأخیر افتاد و یادآور آن است که فضاهای سیاسی ما به‌طور پیچیده جزء جدایی‌ناپذیر سیاست‌ها است و کسانی هم بر آن حکومت می‌کند.
باید بپذیریم که برخی از میدان‌ها مثل میدان پترنوستر واقعاً عمومی نیستند، بلکه آنها مردمی هستند. در مورد آنها می‌توان گفت که به‌طور خصوصی دارای فضای عمومی باز هستند. شهروندان ما به فضایی نیاز دارند که به‌وسیله بناهای یادبود، اعتراض رسمی یا هر آنچه دوست دارند به بیان حرفه‌ای آنها کمک کنند، را در اختیار داشته باشند.
منبع:
منبع‌برگزدان:
