از ۲۰۰۱، الخاندرو آراونا، مدیر اجرایی دفترمعماری المنتال در سانتیاگوست که بر معماری برای جامعه و بر اساس تأثیر و نیاز اجتماع متمرکز شدهاست. بیشتر پروژههای این دفتر شامل مسکن اجتماعی، فضای عمومی، زیرساختهای شهری و حملونقل میشود. روند طراحی این دفتر مبتنی بر معماری مشارکتی است که در آن معماران با عموم مردم و ذینفعان طرحها همکاری میکنند. یکی از مفاهیمی که المنتال در مطرح کردن آن در دنیا پیشگام شدهاستُ، مسکن تکوینی است، مسکنی که بهمرور زمان توسط ساکنیناش تکمیل میشود. پررنگ شدن نقش ساکنین در تکمیل و تکوین محل سکونتشان، انگیزهی آنها را برای دستیابی به استانداردهای بالا افزایش میدهد.
در جولای ۲۰۱۵، مدیر اجرایی المنتال بهعنوان کیوریتور دوسالانه معماری ونیز ۲۰۱۶، با عنوان «گزارش از خط مقدم» انتخاب شد. نمایشگاه از ماه می ۲۰۱۶ برای عموم بازگشایی شد. مهاجرت، کمبود مسکن، بیعدالتی،، شیوههای بهسازی و مشارکت عمومی از محورهای این دوسالانه هستند.
بهعنوان بخشی از گردهمآیی دانشجویان دیزاین مرکز پژوهشی فابریکا، [در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۶] کنفرانسی با حضور آراونا برگزار شد. در این کنفرانس آراونا در مورد مباحث گوناگونی سخن گفت،از مسکن اجتماعی و بحران مهاجرت تا انتخاب مصالح و اهمیت بومی بودن آنها.
در این مراسم، مجله اینترنتی دیزاینبوم، برای بررسی نگاه آراونا در دوسالانه معماری ونیز با او مصاحبهای ترتیب دادهاست که در زیر میآید.
هماکنون بیش از یک ماه از بازگشایی دوسالانه میگذرد. در این مدت چهطور بر رویدادهای دوسالانه تأثیر گذاشتید؟
هنوز نگذاشتهام! دوسالانه در ۲۸ ما مه بازگشایی شد، از ۲۵ مه هم آمادهی بازدید شده بود، اما آخرین روز آزاد من پیش از اینکه وارد ماجرای مصاحبهها و تشریفات دوسالانه بشوم، ۲۴ ماه مه بود، بنابراین من هنوز عملاً به تکمیلشدهی دوسالانه را بهطور کامل ندیدهام. آخرین شبی که به دیدن نمایشگاهها رفتم ۲۳ مه بود که بستهبندی بعضی چیزها هنوز باز نشده بود و یا در حال تنظیم بود، مثل نورها و …؛ بنابراین اگر بخواهم راستاش را بگویم، فردا اولین روزی خواهد بود که من با وضع تکمیلشده روبهرو میشوم. ماجرا البته فقط در مورد مسائل فیزیکی و عملی نیست یا در مورد پایان تکاپوهای اتمام کارها و یا غرفههای یکه هنوز فرصت نکردم ببینمشان نیست،چرا که من در عمل کاملاً در متنِ گردآوری آثار و افتتاحیه بودم. من فعلاً نمیخواهم برای شش ماه بعد نتیجهگیری کنم، شاید در ماه نوامبر که دوسالانه تمام میشود این کار را بکنم؛ بنابراین فعلاً برای من خود افتتاحیه مهمتر از نتیجهگیری است.
من هنوز خیلی نزدیک به ماجرا هستم و آن را از درون رصد میکنم و نه از زاویه دید شما که این پرسش را مطرح کردید. از درون، احساس میشود که هنوز به میزان غیرقابل باوری ایده، تلاش و سرمایه وجود دارد از طرف افرادی که این چالش را پذیرفتهاند که دستاوردهایی که حین تجربههای معمارانهشان داشتهاند را با دیگران به اشتراک بگذارند. من هنوز در خاطرم هست که فکر کنم بیست و سوم مه، به سمت آرسنال میرفتم و به کشتیها و نگاه میکردم که میروند و میآیند و به جرثقیلها. کالاها و مواد بسیار زیادی درحرکت بودند فقط به خاطر دعوت ما از معماران جهان. این حقیقت مرا جذب خودش کرد. منابع به حرکت درآمدهاند، چرا که دعوت شدهاند از خط مقدم گزارش دهند. چیزی که مجذوبم کرد تعداد کسانی بود که تمایل داشتند آنچه انجام دادهاند را به اشتراک بگذارند. آمیختهای است از شوق و دانش که با هم همراه شده و گره خوردهاند. چیزی بیش از این نمیتوانست اتفاق بیفتد. همانی است که هست!
پیش از دوسالانه گفتهبودید میخواهید «داستانهای موفقیت» معمارانه را نشان دهید. آیا فکر میکنید این داستانها به درستی به مردم انتقال دادهشده؟
فکر میکنم. آنچه ما میبایست بازتعریف میکردم این بود که «شما چگونه موفقیت را تعریف میکنید؟» اگر کمال را با موفقیت درک میکنید و با پاسخهای کوبنده دادن به پرسشها و محدودیتها. آن شکل از کمال،. موفقیتی نبود که مد نظر من باشد. در دید من هر چه مسئله پیچیدهتر باشد، مفهوم موفقیت نسبیتر خواهد شد. موفقیت همیشه با پرسش «چه میشد اگر کاری نمیکردیم؟» معنا مییابد که همان سؤالیست که هنگام بازدید از نمایشگاهها و دیدن پروژهها فراموش میکنیماش! منظور من این است که اگر شما راحت و آسوده پشت میزتان نشسته باشید و با حرکت دستتان پروژهها را قضاوت کنید و خودتان را در جایگاه کسی نگذارید که باید با در نظر گرفتن محدودیتها اثر ارائه دهد، کار سختی انجام ندادهاید!
من در محفلی بارها شنیدم که حتا موفقیت این دوسالانه هم نباید با تعداد بازدید کنندگان سنجیده شود، بلکه باید با کیفیت بازدیدها آن را سنجید، نه حتا کیفیت بازدیدکنندگان. منظور من این است که خودتان را در موضع «چه میتوانست باشد» قرار دهید، پروژه هر چه که میخواهد باشد، مسکن، فضای شهری، مهاجرت، پسماند، اگر ما بخواهیم مطابق معمول ماجرا را دنبال نکنیم. وقتی شما تمرین درک پیچیدگی موضوعات را از سر گذراندید، ممکن است لزوماً نتیجهی نهایی که ارائه میدهید فوقالعاده هم نباشد، اما حداقل خطر به سرانجام رساندن یک پیشنهاد را به جان خریدهاید و مسلماً در قیاس با هیچکاری نکردن، پیشرفت کردهاید! لازم است که بتوانیم درک کنیم عوامل دخیل در بازی چه هستند؟ محدودیتها چه هستند؟ که بتوانیم پیشنهادها را به انجام برسانیم، تصمیمسازی کنیم تا وسعت نظر پیدا کنیم. شاید در دوسالانه کسی بگوید «ببخشید دفعهی بعد بهتر کار میکنم، این دفعه خیلی پیچیده است.» چرا که نه؟ اگر او از این پیچیدگی توانسته به ابداع برسد، شما دیگر عذر و بهانهای نمیتوانید داشتهباشید برای کار نکردن! درنهایت،از دید یک مخاطب بیرونی، اگر تقاضای از حرفهایها و تصمیمسازان بر مدار ایجاد کیفیت بیشتر بچرخد، تلاشی برای حرکتی فراتر از رویکردهاییاقتصادی مرسوم صورت خواهد گرفت.
معماران و طراحان چگونه میتوانند ایدههای خود را تبدیل به راهحلهای عملی برای دنیای واقعی کنند؟
هر چه بیشتر محدودیتها را درک کنید، باید بیشتر خلاقیت به خرج دهید. هر چه منابع پراکندهتر باشند، مسئله پیچیدهتر است و باید مبتکرتر بود. در سختی شرایط نیاز به خلق و ابتکار بیشتر میشود. باید با قابلیت در تعادل بود. اگر منابع نامحدودی داشتهباشید ممکن است پاسختان دیگر درخور مسئله نشود. چگونگی متعادل کردن ابتکار و قابلیت به رویکرد عملگرا داشتن وابسته است. بدون عملگراییِ، همهچیز در شرایطی که هست به پیش میرود و تغییری ایجاد نمیشود.
ما چیز متفاوتی میخواهیم، تفاوت نیاز به ابتکار دارد. اگر در ابتکار و ابداع به محدودیتها توجه نکنیم، ممکن است نتایج به درد بخور از کار درنیایند. اگر نفهمید که باید خلاقی باشید ممکن است در پاسخگویی به شرایط موفق عمل کنید، اما گامی فراتر از روشهای مرسوم برندارید. پرسشها تازهاند،پاسخهای شما هم باید تازه باشند و درخور موضوع، این یعنی تعادل. این تعادلی است که از دید من کار میتواند کارآمد باشد. رهیافتی عملگرا و واقعی که میتواند علاوه بر پاسخگویی به وضع موجود،دغدغههای آینده را هم پوشش دهد. کاری که وضع موجود را تکانی ندهد و پاسخگوی نیازها نباشد نوعی شکست است، همانند هیچ کار نکردن!
منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”http://www.designboom.com/architecture/alejandro-aravena-interview-venice-architecture-biennale-2016-fabrica-reunion-06-28-2016/”]دیزاینبوم[/button]