تحت درمان: غرفه نوردیک در دوسالانه ۲۰۱۶ ونیز

«تو بخشی از سایه‌ی دیگری هستی» سور فهن[۱] در گفتگو با پراولاف فی‌یلد[۲]

انگیزه‌ی اصلی این نمایشگاه قدردانی از حضور ارواح معماری نوردیک، آن معماران، متفکرین، و معلمینی است که همچنان تأثیر زیادی بر شیوه‌های مدرن دارند و به معروف‌ترین‌های آنان «اساتید مدرن» گفته می‌شود. طبیعتاً یکی از همین اشخاص، سور فهن نروژی، پاویون نوردیک را طراحی کرده است. این نمایشگاه به مسئله‌ای که فنلاندی‌ها، نروژی‌ها، و سوئدی‌ها همگی با آن درگیرند، می‌پردازد: چطور یک ساختمان (یا در اینجا یک نمایشگاه) می‌تواند با محیطی چنین سخت دیالوگ داشته باشد؟ برای ما این به پرسش کلی‌تری می‌رسد: چطور معماری می‌تواند میراث‌دار باشد و در عین حال نیز پیشرفت کند؟

© Laurian Ghinitoiu
© Laurian Ghinitoiu

با در نظر داشتن خواسته‌های اصلی فهن برای باز بودن ساختمان، «تحت درمان»[۳] با غرفه به عنوان ادامه‌ی فضای عمومی ژباردنی[۴] رفتار می‌کند. چیدمان وسط نمایشگاه، یک هرم پله‌ای -که با روش‌های سنتی از کاج سوئدی ایجاد شده- دقیقا مقابل پله‌ی پیشین ساخته شده است تا فضایی آمفی‌تئاتر مانند برای گفتگو و نقد شکل بگیرد. از نظری دیگر، این هرم خود را از وزن فضا[۵] رها می‌کند تا بیننده تصویری هرچند کوتاه از معماری معاصر نوردیک به دست ‌آورد. اینجا به دور از تاریخ‌گرایی، سوالات اساسی‌ای می‌توان مطرح کرد: معماری در ۹سال گذشته چگونه توسعه پیدا کرده است؟ چه چیزهایی در همه‌ی آنها هست و این معماری به چه سمتی می‌رود؟ (البته اگر به سمت خاصی برود) چه چیزی لازم است تا پیشگام و پیشرو بود؟ و مهمتر از همه: بعد از این چه؟

برای فاصله انداختن، این نمایشگاه هیچ تلاش نمی‌کند که یک نمایشگاه باشد. این غرفه نیازی به تمام توجه‌تان ندارد، و سعی نمی‌کند تمام پیام خود را فوری منتقل کند. این پاویون قصد دارد خود را از یک‌نواختی ساخته‌های «بایست و مرا نگاه کن» با ایجاد خلوتی در میان ازدحام، دور کند. چیدمان مرکزی، هرم چوبی، نه تنها یک مبلمان شهری‌ست بلکه ویترینی نیز هست؛ جیدمان قابل سکونت که باید بررسی و کاوش شود. حواس‌پرتی بهترین حالتی است که می‌توان معماری را، حداقل در شکل و اندازه‌ای که اینجاست، درک کرد.

© Laurian Ghinitoiu
© Laurian Ghinitoiu

هرم خودش نقش خزانه‌ای را بازی می‌کند -در فراخوانی عمومی از معماران خواسته شد تا پروژه‌هایی را که در بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶در کشورهای نوردیک اجرا کرده‌اند به نمایشگاه بیاورند. آنها می‌بایست پروژه‌های خود را در یکی از سه دسته‌ی بنیادین (یعنی معماریی که به نیازهای اولیه اجتماعی می‌پردازد)، مربوط به تعلق و تعلق داشتن (معماریی برای برنامه‌های عمومی و ایجاد فضاهای عمومی، که باعث می‌شود مردم شهورند شوند)، یا در وضعیت بازشناسی (معماریی که بازتابی از ارزش‌های اجتماع نوردیک باشد)، قرار دهند. هر کدام از معماران توضیح می‌دهد چطوری پروژه‌ی آنها به وضعیت کنونی جامعه‌ی فنلاندی، نروژی، یا سوئدی کمک کرده، یا نکرده است.

این دسته بندی برداشتی است از هرم نیازهای مازلو. در بالای هرم مازلو «خود شکوفایی»، یا شناخت پتانسیل‌های خود، قرار دارد، که تنها در صورت ارضای نیازهای زیرین می‌توان به آن رسید؛ یا به عبارتی دیگر، هر پله پیش‌نیاز پله‌ی بعدیست. اگر هرم نماد پیشرفت جامعه باشد، معماری را می‌توان سنگ‌های آن در نظر گرفت.

© Laurian Ghinitoiu
© Laurian Ghinitoiu

پس در اینجا کشورهای نوردیک «تحت درمان» قرار گرفته‌اند. گرچه به نظر می‌رسد فنلاند، نروژ و سوئد، با ایجاد تعادلی بین اجتماعی کاپیتالیست و دولتی رفاهی، در اوج این هرم قرار گرفته باشند، ولی آنها نیز با مشکلات پیچیده‌ی روبروند. از نگرانی‌ها درباره‌ی مهاجرت و همبستگی اجتماعی، تا جمعیتی سالخورده و قرار گرفتن در اقتصادی پساصنعتی. «تحت درمان» عناصر آگاه و ناخوداگاه را در یک جا جمع کرده است تا پیوندها و تضادهای معماری و اجتماع نوردیک را آشکار کند. این معماری است که، در گسترده‌ترین نقش خود به عنوان کاری فضایی، اجتماعی، و فرهنگی، در مرکز این گفتمان قرار دارد.

از این نظر، تحت درمان مانند یک آینه است: مجموعه‌‎ای از اینستالیشن‌ها که پهنای معماری معاصر نوردیک را به نمایش می‌گذارد، زیر یک سقف، تا چارچوبی اگاه برای گفتگو و پیشنهاد به وجود آید. این پاویون فنلاند، نروژ، و سوئد –سه کشور با تاریخ، فرهنگ، و نگرش متفاوت نسبت به طراحی- را روبروی هم در بافت فشرده‌ی جاردینی، قرار داده است، و با بررسی تجلیِ کالبدیِ ادراکات و تصورات از معماری نوردیک، درباره‌ی آن تحقیق می‌کند.

Curator: David Basulto
Assistant Curator: James Taylor-Foster
Commissioners: ArkDes (Swedish Centre for Architecture and Design), Stockholm; Museum of Finnish Architecture, Helsinki; National Museum’s Department of Architecture, Oslo
Project Management: Karin Åberg Waern
Project Advisors: Juulia Kauste, Eva Madshus
Exhibition Design: Marge Arkitekter
Construction: Eckerud
Graphic Design: MPVK and Lisa Olausson
Typographer: Thomas Hirter
Sub-Editing: Crystal Bennes

منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”http://www.archdaily.com/788407/in-therapy-inside-the-nordic-pavilion-at-the-2016-venice-biennale”]آرک‌دیلی[/button]

[divider]پانوشت[/divider]

[۱] Sverre Fehn

[۲] Per Olaf Fjeld

[۳] In Therapy

[۴] Giardini

[۵] Weight of space

مطلبی دیگر
جستاری درباره‌ی شتاب، بیگانگی و زوالِ تخیل