فاجعه‌ی مهندسی در هائیتی
به باور پیتر هاس، از اعضای تد، «هائیتی یک فاجعه‌ی طبیعی نبود»، «فاجعه‌ی مهندسی بود» درحالی‌که که این کشور در حال بازیابی توانش پس از زلزله‌ی مرگ‌بار بهار ۲۰۱۰ است، آیا ساختمان‌های ناامن بمب ساعتی دیگری در حال تشکیل نیستند؟ گروه به رهبری هاس، به سازندگان هائیتی کمک می‌کند که از روش‌های مدرن ساختمان‌سازی و مهندسی بهره گیرند، به امید ساختن کشوری قدرتمند، آجر به آجر.
همۀ ما از حجم عظیم تلفات مردمی در زلزلۀ هاییتی شنیده‌ایم، اما به اندازۀ کافی دربارۀ دلایل این تلفات گفته نشده است. در واقع این ساختمان‌ها بودند و نه زلزله، که ۲۲۰هزار نفر را در هائیتی کشته، ۳۰۰هزار نفر را زخمی کرده، ۱.۲میلیون نفر را آواره، مسیر غذارسانی را بسته، و نیز راه کمک‌رسانی و آب‌رسانی را به مردمان سراسر کشور مسدود کردند. این بزرگ‌ترین فاجعۀ شهری در دهۀ گذشته است؛ البته نه فاجعه‌ای طبیعی. بلکه یک «فاجعۀ مهندسی».
پس از زلزله، ما مهندسان زلزله را به این کشور فرستادیم تا بفهمند دلیل فروریختن ساختمان‌ها چه بوده. تا دریابیم چه چیز امن بوده و چه چیز نبوده. ما بیش از ۱۵۰۰ساختمان را بررسی کردیم؛ مدرسه‌ها، مراکز مسکونی، و نیز مجتمع‌های پزشکی و اغذیه‌فروشی‌ها. ما ساختمان‌های دولتی را نیز بررسی کردیم.
پس از مشاهدۀ فروریختن همۀ این ساختمان‌ها به یک شکل، به این نتیجه رسیدیم که هیچ چیز جدیدی وجود ندارد. دلیل ریختن، همان بوده که همیشه بوده: دیوارها و اسلب‌ها به‌درستی به ستون‌ها متصل نیستند. سقف از ساختمان آویزان است. ساختارهای معلق، یا غیرمتقارن، که به شدت لرزیده و فرو ریخته‌اند. مصالح ساختمانی نامرغوب، سیمان ناکافی، نبود مهار کافی روی آجرها، و میلگردهای نرم که در معرض رطوبت خورده شده‌اند.
اکنون می‌دانیم چگونه باید ساختمان‌های مناسب ساخت و این راه‌حلِ ماست برای همۀ این ایرادها. به شیلی نگاه کنید؛ یک ماه پس از زلزله‌ای به قدرت ۸.۸ ریشتر. یعنی ۵۰۰ برابرِ قدرت زمین‌لرزه‌ای به قدرت ۷.۰ ریشتر که پایتخت هاییتی را لرزاند. کم‌تر از ۱۰۰۰ کشته، که اگر نسبت به جمعیت حساب کنیم، می‌شود کم‌تر از ۱درصدِ جمعیت تلفات زلزلۀ هاییتی. تفاوت میان زلزلۀ شیلی و هاییتی در چه بوده است؟
استاندارد لرزه‌شناسی و ساختمان‌سازی، یعنی درنظرگرفتنِ ساختمان‌ها به‌صورتِ یک مجموعه – دیوارها و ستون‌ها، سقف‌ها و اسلب‌ها، که به هم متصلند، نه به‌عنوان اعضای جدا از هم. اگر نگاهی به این ساختمان در شیلی بیندازید، از میان به دو نیم شده، اما مبدل به تلی از ویرانی نشده. مردم شیلی برای دهه‌ها مطابق با اصول و قواعد سازه‌ای، ساخت‌وساز کرده‌اند.
منبع: [button color=”red” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”https://www.ted.com/talks/peter_haas_haiti_s_disaster_of_engineering”]TedTalk[/button]
