نویسنده: پریچهر اصل فلاح| کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
اولین نشست از مجموعه نشست‌های تجربه آموزش معماری منظر، با هدف معرفی این رشته و نحوه تدریس و ارائه آن در دانشگاههای مختلف جهان، در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۹۶ از سوی سایت معمارمنظر در خانه گفتمان شهر و معماری (خانه وارطان) برگزار شد. در این نشست، افشین اشعری، دانش آموخته دانشگاه تورنتو، به سخنرانی درباره مسائلی چون معرفی دانشگاه، چارت درسی، فرصت‌های شغلی، روند طراحی در طول‌ترم، نرم افزارهای کاربردی و … پرداخت که در ادامه به تفصیل آورده شده است. افشین اشعری سخنرانی خود را با پخش فیلمی کوتاه درباره دانشگاه تورنتو شروع کرد. در این فیلم به طور کلی فضای دانشگاه و دانشکده‌ها، فضای اقامت دانشجویان و نمایش داده شد.
فضای دانشگاه و ارتباط بین دانشکده‌ها به گونه‌ای است که دانشجویان رشته‌های مختلف می‌توانند به راحتی با یکدیگر در تعامل باشند. دانشگاه تورنتو در منابع معتبر رتبه بندی دانشگاه‌ها، جز بیست دانشگاه برتر دنیا بوده و دانشکده معماری منظر این دانشگاه نیز مطابق با رتبه بندی سایت‌های معتبر معماری منظر، بین پنج دانشکده برتر جای دارد. دانشگاه تورنتو در مرکز شهر قرار داشته و به صورت یک مجموعه منسجم نیست، بلکه دانشکده‌ها به صورت منفصل در بافت شهر پخش شده و در حال گسترش هستند، اما توسعه و رشد دانشگاه به توجه به هماهنگی با ساختمان تاریخی دانشگاه و توجه به بستر و اصالت تاریخی آن صورت می‌پذیرد.
آقای اشعری در ادامه، رشته‌های که در حال حاضر در دانشکده و در مقاطع مختلف تدریس می‌شوند را چنین معرفی کرد:
مطالعات معماری در مقطع لیسانس که غالباً بر تئوری و کانسپت معماری تاکید داشته و چندان به مقوله طراحی معماری وارد نمی‌شود. دانشجویان این رشته غالباً درباره فلسفه هنر و معماری مطالعه می‌کنند. اما در مقطع کارشناسی ارشد، دروس بیشتر به سمت کاربردی و حرفه‌ای شدن رفته و عنوان “برنامه حرفه‌ای” نیز برای سرفصلهای این مقطع به کار رفته است و بدان معناست که دانشجو پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، آماده ورود به دنیای حرفه‌ای است. البته شایان ذکر است که، غیر از رشته‌های معماری، معماری منظر و طراحی شهری، رشته جدیدی به نام مطالعات بصری نیز به دانشکده اضافه شده است. تمامی رشته‌ها در این دانشگاه با تاکید بر مباحث تئوری و فلسفه طراحی ارائه می‌شوند و بر خلاف دیگر دانشگاه‌ها که بیشتر بر پروژه‌های اجرایی واقعی تاکید دارند، این دانشگاه بر کانسپت، فلسفه و متد فکری دانشجویان متمرکز است.
دانشگاه در هر سال تعداد ۸۰ نفر در رشته معماری، ۲۵ نفر در رشته معماری منظر و ۲۰ نفر در رشته طراحی شهری دانشجو می‌پذیرد. رشته معماری منظر در این دانشگاه در حدود ۴۰ زیر شاخه مختلف دارد و دانشگاه تورنتو سعی دارد که دانشجویان تنها بر یک زیرشاخه متمرکز نشده و با یک مجموعه سر و کار داشته باشند.
در ادامه، آقای اشعری نحوه ارائه پورتفولیو برای اخذ پذیرش در این دانشگاه را چنین بیان کرد که فرمت و ساختار پورتفولیو برای این دانشگاه، کاملاً برای دانشجویان آزاد بوده و مواردی از جمله تعداد صفحه، اندازه صفحه، تعداد پروژه و … محدودیت ندارد. نکته مهم دیگر درباره این دانشگاه این است که رشته تحصیلی پیشین دانشجو در فرآیند پذیرش اهمیتی نداشته و هر دانشجو تنها با داشتن یک لیسانس معتبر می‌تواند برای اخذ پذیرش در دانشگاه اقدام کند؛ بدیهی است که این نکته به معنای بی اهمیت بودن توانایی دانشجو نیست و دانشجو پس از پذیرش باید با توانایی خود اثبات کند که چرا به رشته معماری یا معماری منظر یا طراحی شهری وارد شده است و این کار تنها با ارائه پورتفولیو ممکن می‌شود. پورتفولیوهای خاص با ایده‌های ناب و جدید در این دانشگاه بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. دانشجویان بسیاری از دیگر رشته‌ها، همچون رقص، موسیقی، برق و …، توانسته‌اند با ایده‌های منحصربفرد خود به دانشکده معماری این دانشگاه وارد شوند چرا که در هم شکستن مرز بین رشته‌ها و تعامل بین رشته‌ای از نکات مدنظر اساتید دانشکده است.
نحوه پذیرش دانشجو در این دانشگاه، برخلاف دیگر دانشگاه‌ها که هر دانشجو زمینه مورد مطالعه خود را با یک استاد مطرح می‌کند، اینگونه است که یک کمیته متشکل از هشت استاد و سه دانشجو، پورتفولیو و سوابق دانشجوی متقاضی را بررسی کرده و دانشجو با رأی نهایی اساتید انتخاب می‌شود. رشته معماری منظر در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تورنتو سه دوره مختلف یک ساله، دو ساله و سه ساله دارد. در دوره یک ساله هیچ گونه مدرک معتبری به دانشجو تعلق نمی‌گیرد و دانشجو تنها چند واحد درسی را در طی یک سال می‌گذراند. دوره دو ساله غالباً مورد توجه دانشجویانی است که در رشته قبلی خود پیشینه طراحی داشته‌اند و دانشجویانی که پیشینه طراحی و رشته‌های مرتبط با طراحی نداشته‌اند دوره سه ساله را انتخاب می‌کنند.
چارت درسی رشته معماری منظر در دانشگاه تورنتو مانند دانشگاههای ایران، درس طرح را به عنوان درس اصلی هر ترم ارائه می‌کند و همچنین واحدی تحت عنوان “ارتباط بصری” به نحوه ارائه پروژه، نکات گرافیکی و مسائلی از این دست می‌پردازد. به علاوه، دروسی همچون تاریخ باغ و منظر جهان و مباحث مرتبط با طراحی شهری در این دانشکده مطرح می‌شود چرا که تاکید معماری منظر دانشگاه تورنتو، بیش از مباحث اکولوژیک بر مباحث طراحی شهری است. اما با این وجود دانشجویان این امکان را نیز دارند که در زمینه اکولوژی کار کرده و از دیگر دانشکده‌ها برای مباحث مرتبط با زمینه مطالعه خود کمک بگیرند.
چگونگی و اهمیت مدیریت زمان از دیگر نکات مورد اشاره در این سخنرانی بود. بر اساس سخنان آقای اشعری، بحث مدیریت زمان بین دانشجویان از نکات مهمی است که دانشگاههای غربی را از دانشگاههای ایران متمایز می‌کند. توجه به مدیریت زمان و نحوه فکر کردن درباره شروع و در نهایت به سرانجام رساندن یک پروژه و سخت گیری و دقت دانشگاه تورنتو و دانشجویان آن در این باب از جمله نکاتی است که هر دانشجوی ایرانی در صورت ورود به دانشگاه باید مدنظر قرار دهد. دانشجویان از هفته سوم هر ترم به بعد، باید پروژه‌های خود را به صورت منظم تحویل داده و ارائه کنند. در واقع، این رشته در دانشگاه تورنتو تنها یک یا دو امتحان کتبی داشته و بقیه دروس با تحویل و ارائه پروژه به پایان می‌رسند. حتی درسی همچون تاریخ نیز باید به صورت گرافیکی و با ارائه دیاگرام و تصویر، به صورت بصری ارائه شود.
واحدهای طرح در دانشکده در سال اول و دوم متفاوت است. در سال اول در کارگاه طرح دقیقاً پروژه‌ای منظرین مانند پارک تعریف می‌شود اما در سال دومتم طراحی کاملاً متفاوت شده و تئوریهای مختلف در طرح مدنظر قرار می‌گیرد. کارگاه دیگری نیز تحت عنوان “کارگاه اختیاری” یا option studio در دانشکده ارائه شده که پنج واحد مختلف را ارائه داده و دانشجویان از گرایشهای منظر، معماری و طراحی شهری در آن شرکت می‌کنند. در این کارگاه هر استاد درباره طرح و پروژه موردنظر خود و رویکردهای پروژه توضیح داده و سپس دانشجویان می‌توانند استاد موردنظر خود را انتخاب کنند. نکته مثبت این کارگاه آن است که انتخاب پروژه محدودیتی نداشته و دانشجویان می‌توانند به سراغ پروژه‌هایی همچون عکاسی نیز بروند. در نهایت و در مرحله کار بر روی پایان نامه، هر دانشجو ۶ ماه فرصت دارد که ۳ ماه به تحلیل و مطالعات پروژه و ۳ ماه دیگر آن به طراحی اختصاص دارد.
وی در ادامه با توضیح درباره کارگاههای طرح و فعالیتهای کارگاه، به نرم افزارهای کاربردی در دانشگاه نیز اشاره کرد. از جمله نرم افزارهای مهم در روند ارائه پروژه‌ها، می‌توان به نرم افزار InDesign و Illustrator اشاره کرد. با توجه به اهمیت زمان و تاریخ تحویل پروژه‌ها (که برخلاف ایران به هیچ وجه تغییرپذیر نیست)، تصمیم گیری برای کار با نرم افزار و چگونگی مدیریت زمان به کمک نرم افزارها مقوله بسیار مهمی است. به همین جهت، استفاده از نرم افزار فوتوشاپ به دلیل سنگین شدن حجم پروژه و زمان بر بودن، چندان بین دانشجویان دانشگاه تورنتو مرسوم نیست و صفحه بندی و گرافیک کارها غالباً به کمک نرم افزارهای InDesign و Illustrator که می‌توانند به سرعت و کیفیت هر چه بیشتر کار کمک کنند، انجام می‌شود. در کنار این نرم افزارها، می‌توان از نرم افزارهای حرفه‌ای‌تری همچون Rhino و ArcGIS نیز استفاده کرد.
در نهایت، این نشست با پرسش دانشجویان و حاضرین جلسه و پاسخهای آقای اشعری حول استفاده از نرم افزارها و مباحث مطرح شده به پایان رسید.
منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”http://landscaper.ir/report-of-meeting-on-landscape-architecture-experience-in-university-of-the-toronto.html”]معمار منظر[/button]
