جان فریدمن نظریهپرداز شهیر علوم برنامهریزی شهری و منطقهای در سن ۹۱ سالگی در گذشت.
جان فریدمن( متولد ۱۹۲۶، وین، اتریش) استاد افتخاری مدرسهی عالی اجتماع و برنامهریزی منطقهای دانشگاه بریتیش کلمبیا در ونکوور کانادا و همچنین استاد بازنشستهی دانشکدهی سیاستگذاری عمومی و تحقیقات اجتماعی دانشگاه UCLA بود. او دورهی برنامهریزی شهری در مقطع تحصیلات تکمیلی را در دانشکدهی معماری و برنامهریزی دانشگاه UCLA در اواخر دههی ۶۰ میلادی بنیاد نهاد و از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۹۶ به مدت ۱۴ سال مدیر گروه آن باقی ماند.
فریدمن در سال۱۹۶۶ مدل ۴ مرحلهای مرکز-پیرامون را در مورد توسعهی منطقهای ارائه داد که بیان میکرد «در جاهایی که رشد اقتصادی برای دورههای طولانیمدت پایدار بماند، انتشار آن موجب یکپارچگی پیشرونده اقتصاد فضا میشود.» ۱۹ سال بعد مقالهاش با عنوان «فرضیات شهر جهانی» جریانی از پژوهشها را در مورد جغرافیای اقتصادی، مطالعات توسعه و برنامهریزی به راه انداخت. کتابی که در سال ۱۹۸۷ با عنوان « برنامهریزی در حوزهی عمومی: از شناخت تا عمل» منتشر کرد به شکلی گسترده بهعنوان متنی درسی در دانشکدههای برنامهریزی در سراسر جهان مورداستفاده قرار گرفت.
در این کتاب او مدل برنامهریزی رادیکالی که مبتنی بر «استعمارزدایی»، «دموکراتیزه کردن»، «خود توانمندسازی» است. فریدمن این مدل را بهعنوان پارادایم «توسعهی آگروپولیتنی» توصیف میکند و بر مکان گزینی مجدد محصولات و کارخانههای اصلی تأکید میکند. در کتاب «برنامهریزی غیر اقلیدسی»(۱۹۹۳) او بر لزوم تمرکززدایی در برنامهریزی تأکید میکند و از برنامهریزیای حمایت میکند که هنجاری، نوآورانه، سیاسی، بده-بستانی و بر اساس رویکرد یادگیری اجتماعی باشد.
در سال ۱۹۸۸ فریدمن از سوی دانشکدههای برنامهریزی آمریکا بهعنوان استاد ممتاز برنامهریزی برگزیده شد. اعطای دکتراهای افتخاری از سوی دانشگاه کاتولیک شیلی و دانشگاه فنآوری دورتموند نشان از قدرشناسی بینالمللی از دستاوردهای اوست. در سال ۲۰۰۶ و در نشست هبیتات سازمان ملل به خاطر « مشارکت طولانی و برجسته در پژوهش، اندیشه و عمل درزمینهی سکونتگاههای انسانی» موردتقدیر قرار گرفت. در سال ۲۰۰۸ بهعنوان مشاور افتخاری آکادمی برنامهریزی و طراحی شهری چین منصوب شد.
آثار فریدمن شامل ۱۶ کتاب بهعنوان تنها نویسنده، ۱۱ کتاب بهعنوان نویسندهی همکار و بیش از ۱۵۰ مقاله و یادداشت میشود. آخرین پژوهشهای او دربارهی فرآیند شهرنشینی به ویژه در چین بود. از آخرین کتابهای فریدمن میتوان به «چشمانداز شهرها»(۲۰۰۲)، «گذار شهری چین»(۲۰۰۵) و «شورشیها: مقالاتی در نظریهی برنامهریزی»(۲۰۱۱) اشاره کرد. بسیاری از نوشتههای او به زبانهای مختلف جهان ازجمله ژاپنی، ایتالیایی، اسپانیایی، پرتغالی، چینی و فارسی ترجمه شدهاند.
همسر فریدمن خانم لئونی ساندرکاک مدرک دکترایش را سال ۱۹۵۵ از دانشگاه شیکاگو دریافت کرد و بهعنوان یکی از معتبرترین نویسندگان برنامهریزی درزمینهی توسعهی پایدار بینالمللی و نظریهی برنامهریزی شناخته میشود.
