نویسنده: ارشیا اقبالی/ معمار
وقتی چارلز کورئای ۸۲ ساله، در سال ۲۰۱۳، مجموعه‌ای شامل بیش از ۶۰۰۰ نقشه، ترسیم فنی، تصویر و ماکت از آثار خود را به موسسهٔ سلطنتی معماران بریتانیا (ریبا) اهدا کرد، در سراسر دنیا او را «بزرگ‌ترین معمار هند» لقب دادند. بااین‌حال، کورئا از این تصمیمش چندان دل‌خوشی نداشت؛ او ترجیح می‌داد مدارکش را از هند خارج نکند، اما جایی برای نگه‌داری مناسب از آن‌ها در کشورش پیدا نکرد. در عوض، ریبا نمایشگاه مفصلی به همان مناسبت، از آثار بیش از ۵۰ سال سابقهٔ معماری او برپا کرد و رقابت جدی‌ای میان رسانه‌های معماری غربی برای مصاحبه با او وجود داشت. این تصویر یک معمار شرقی است که در غرب درس خواند؛ به کشورش بازگشت؛ آثاری خلق کرد که با هویت کشورش پیوندی عمیق داشت و برایش در داخل و خارج شهرت و اعتبار به ارمغان آورد؛ بااین‌حال دریکی از آخرین مصاحبه‌هایش با روئن مور گفت: «انتظار ندارم کسی از من پیروی کند، ولی آیا من سرخورده و خشمگینم؟ بله؛ و دلایل خوبی هم برایش دارم».
چارلز کورئا در سال ۱۹۳۰ در سکندر آباد هند به دنیا آمد و ۲۵ سال بعد، در سال ۱۹۵۵، از دانشگاه ام.آی.تی فارغ‌التحصیل شد. او به‌سرعت به کشورش بازگشت و دفترش را در بمبئی تأسیس کرد. معماری کورئا را می‌توان با درهم‌تنیدگی این مفاهیم اساسی شناخت: باورش به ذخیره‌ی فرهنگی بزرگ هند. آرزوها و طرح‌هایش برای شهری که عاشقانه دوست می‌داشت، بمبئی. درکش از اقلیم به‌عنوان سرچشمه‌ی ارزش‌های گاه ماورایی معماری؛ و علاقه‌اش به فناوری و کارکردهای فنی ساختمان.
کورئا که همواره از «تبدیل ساختارهای عمیق گذشته» به‌جای «انتقال صوری» صحبت می‌کرد، به‌عنوان معماری مؤلف، به زبانی ویژه از در هم تنیدگی فضاهای باز، نیمه‌باز و بسته دست‌یافت؛ زبانی که عناصرش بسیار ساده بود: آجر، قاب‌های بتنی و آسمان. همین‌ها او را به یکی از بارزترین معماران جریانی بدل کرد که در دههٔ ۸۰ میلادی نام «بوم‌گرایی انتقادی» بر آن نهاده شد.
اما معماری کورئا فراتر از یک برچسب است. او «تیوب هاوس» و «کان چن جونگا» را طراحی کرد که اولی خانه‌ای کوچک و ارزان‌قیمت و دومی آسمان‌خراشی مجلل و گران‌قیمت بود، اما هردو به‌گونه‌ای پایدار با تهویهٔ طبیعی کار می‌کردند. مجموعهٔ مسکونی «بلاپور» را طراحی کرد که یک مجتمع زیستی متراکم اما کم ارتفاع بود که جا برای توسعه به دست ساکنینش را داشت؛ درست همان چیزی که، در همین سال‌های اخیر، «آلخاندرو آراونا»ی شیلیایی به خاطرش بسیار مورد تحسین و توجه واقع‌شده است. و ساختمان‌های تازه‌ترَ او – مانند مرکز مطالعات مغز و ادراک حسی دانشگاه ام.آی.تی در بوستون آمریکا (۲۰۰۶)، مرکز چمپلیماد در لیسبون پرتغال (۲۰۱۰) و مرکز اسماعیلی در تورنتو کانادا (۲۰۱۴) – از طرفی نشان می‌دهد که او چطور توانسته به‌عنوان یک معمار مؤلف، در مناطق دیگری از دنیا به زبان بین‌المللی ولی با لهجهٔ خودش معماری کند؛ و از طرف دیگر توانایی کورئا را در پاسخگویی به نیازهای جدی عملکردی و رابطهٔ او با فناوری نشان می‌دهد.
اهمیت چارلز کورئا در معماری معاصر دنیا انکارناپذیر است؛ بااین‌حال، خودش در مصاحبه‌ای با اولیور وینرایت – منتقد معماری گاردین – در سال ۲۰۱۳، دربارهٔ تأثیر ماندگارش بر هند، با تواضع رندانهٔ شرقی و خنده جواب می‌دهد: «هیچ کس نمی‌تواند تأثیر ماندگاری بر هند بگذارد؛ آنجا خیلی بزرگ‌تر از این حرف‌ها است».
چارلز مارک کورئا در ۱۶ ژوئن سال ۲۰۱۵، در سن ۸۴ سالگی، در بمبئی چشم از جهان فروبست.
در پایین نگاهی داریم به آثار و پروژه‌های برتر این معماری شرقی
[divider]مرکز چملیماد، لیسبون، پرتغال (۲۰۱۰)[/divider]
[divider]موزه‌ی یادمان گاندی، سابرماتی آشرام، حیدرآباد، هند (۱۹۶۳)[/divider]
[divider]مرکز اسماعیلی، تورنتو، کانادا (۲۰۱۴)[/divider]
[divider]کان‌چن‌جونگا، بمبئی (بمبئی)، هند (۱۹۸۳)[/divider]
[divider]تیوب هاوس، مدلی برای مسکن اجتماعی سازگار با اقلیم، احمدآباد، هند (۱۹۶۲)[/divider]
[divider]دیگر آثار مهم چارلز کورئای[/divider]
