مترجم: محدثه عقبایی
این مقاله که توسط دیوید نیوستین و کریس مورتلاک از شرکت طراحی Otherothers نوشتهشده به دنبال کشف یک پارادوکس کلیدی در دوسالانه ونیز ۲۰۱۶ است: عدم وجود ارتباط بین موضوعاتی که در معرض نمایش عمومی قرار گرفته و جغرافیای دوسالانه ونیز. دانش جویان دانشگاه فنآوری سیدنی در نقشههایی که تهیهکردهاند، راههای جدیدی برای گشتوگذار در دوسالانه با در نظر گرفتن رویکرد آلخاندرو آراونا ارائه میکنند.
آلخاندرو آراونا مدیر دوسالانه معماری ونیز ۲۰۱۶ با اعلام رویکرد خود مبنی بر «گزارش از خط مقدم» اظهار کرد:
معماری نگاه کردن به واقعیت است و هر تلاشی برای حل مسائل مربوط به آن باید بر پیچیدگی فزاینده جهان غلبه کند.
آراونا مانند کسی که نقشه کلی این جنگ جهانی را از بالا ترسیم میکند در فکر برگزاری یک نمایشگاه جامع درزمینهی مرزها و حاشیههای معماری یوده است. بزرگترین ابزار برای تحقق این آرزوی تحسینبرانگیز، خود معماری دوسالانه ونیز است. این دوسالانه با قرار گرفتن در یک جزیره توریستی، به یک دنیای مینیاتوری ایده آل تبدیل شده که از واقعیتها، سردرگمیها و کشمکشهای دنیای واقعی رها شده است. محیط دوسالانه جذاب، زیبا و آرام است و بهسختی میتوان اثری از پیچیدگی فزاینده جهان» در آن یافت. در باغهای دوسالانه (ژیاردنی)، قدرتهای استعماری سابق، غرفههای دائمی قابل توجهی را گرفتهاند درحالیکه کشورهای دیگر مانند آنهایی که بهتازگی اهمیت پیداکردهاند یا در محدوده اطراف دوسالانه و در فضاهای موقت خارجی مستقرشدهاند و یا در دوسالانه شرکت ندارند.
درحالیکه این ناهماهنگی بین دنیای داخل دوسالانه و جهان واقعی پیرامون از اولین دوسالانهای که در سال ۱۹۸۰ افتتاح شد تا به حال کموبیش مورد بحث بوده، اما هرگز بیشتر از این اظهار نشده و مشکلساز نبوده است. چرا باید بهترین غرفههای ملی دوسالانه از لحاظ موقعیت با برنامه قبلی در اختیار کشورهای خاصی قرار بگیرد درحالیکه کشورهای دیگر برای جلبتوجه و دیده شدن تقلا میکنند؟ آیا در دورانی که معماری در سطح جهانی فعال است، تبعیض بین کشورها و مناطق مختلف معقول و منطقی است؟ و اگر ساختمانهای دوسالانه در این محل ثابت باقی بمانند، راهروها و مسیرها هم نباید تغییر کنند؟
این پروژه با عنوان «ژیاردنی (باغ) قرن بیست و یکم: مسیرهای جدید» شکاف گسترده بین دنیای ارائه شده در دوسالانه و واقعیت جهانی را هدف گرفته است. ما مأموریت تولید نقشههای جدید برای بازدیدکنندگان دوسالانه را به اساتید معماری دانشگاه فنآوری سیدنی محول کردهایم. این نقشهها مسیر بازدیدکننده را بر اساس دنیای واقعی و اولویتهای امروزی مشخص میکنند و مسیرها و راهروهای پرپیچوخمی را ارائه مینمایند که در سرتاسر ژیاردنی گسترده شده و سلسله مراتب کشورهای شرکتکننده در دوسالانه را که پیش از این مرسوم بود از بین میبرد. در مجموع، این نقشهها در پاسخ به جهانی شدن معماری معاصر، چارچوب کلی دوسالانه و بهصورت خاص ژیاردنی را دوباره سازماندهی کردند.
متنهای زیر توسط طراحان هر نقشه نوشته شده است:
فایننشیال رولرکوستر»(قطار هوایی مالی) اثر مایکل کاربن
تولید ناخالص ملی یکی از مهمترین شاخصهای مستدل رفاه و استانداردهای زندگی در کشور است. تولید ناخالص ملی روابط مالی و سیاسی-اجتماعی در سطح بینالمللی مثلاً با منطقه یورو را هم شامل میشود. میزان تولید ناخالص ملی حاصل از شرکت کشورهای مختلف در دوسالانه ونیز به سازماندهی و چینش مکان غرفههای ملی بستگی دارد که در قرن گذشته تغییراتی داشته است. طبق گزارش بخش آماری سازمان ملل متحد، تقریباً ۸۸ درصد کشورهایی که غرفههایشان را در ژیاردنی یا آرسنال برپا کردهاند بالاترین تولید ناخالص ملی را دارند. این امر که بسیاری از کشورهایی که ویژگیهای مالی کمتری دارند به موقعیتهای اطراف ونیز مانند سنمارکو، درسدورو، کانارگیو و جیودکا منتقلشدهاند اتفاقی نیست. نقشه «فایننشیال رولرکوستر»(قطار هوایی مالی) با رویکردی طنزآمیز سلسله مراتب قدرت کشورهای مختلف در دوسالانه را از طریق گشتوگذار در محیطی شبیه به یک شهربازی نمایش میدهد.
نقشه «آیا شما علاقهمند هستید؟» اثر جفری تای
برت استیل، در صفحه ۳۰ کتاب «چهار گفتگو درباره معماری گفتمان»(نشر انجمن معماری، لندن، ۲۰۱۲) میگوید: «معماری یک مشکل عمیق ریشهای و اساسی در رابطه با ایده مخاطب پذیری دارد.» اگر به جستجوهای اینترنتی استناد کنیم، مخاطبان جهانی معماری در حال کاهش هستند. نقشه «آیا شما علاقهمند هستید؟» از دادههای گوگل ترند و تعداد کل جستجوهای واژه «معماری» از سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۱۶ استفاده کرده و نتیجه آن را در این نقشه به زبانهای مختلف کشورهای شرکتکننده در دوسالانه ارائه کرده است. این نقشه کاهش کلی ۷۶ درصدی در این دوره و افزایش حیرتآور میزان علاقهمندی در چند کشور دیگر را نشان میدهد. درحالیکه تعداد زیادی از بازدیدکنندگان در محل دوسالانه جمع میشوند چگونه این رویداد توجه جامعه جهانی را به سمت معماری جلب میکند؟ و ما چطور باید چند کشوری که میزان مخاطبان و علاقهمندان به معماری در آنها افزایش دارد را به جلو برانیم؟
ژیاردنی در آستانه غرق شدن اثر جی گریفین
«ژیاردنی در آستانه غرق شدن» نقشه مسیرهای دوسالانه معماری ۲۰۱۶ است که در اختیار بازدیدکنندگان قرار میگیرد و در آن کشورهای شرکتکننده در دوسالانه بر اساس مواجهه با خطر تغییرات آب و هوایی به تصویر کشیده شدهاند. بسیاری از کشورها با توجه به بالا آمدن سطح دریاها با یک تهدید حیاتی روبرو هستند و بالتبع در آیندهای نزدیک فعالیت درزمینهٔ معماری را متوقف خواهند کرد. در این نقشه ونیز بهعنوان شهری غوطهور در آب نشان دادهشده و وضعیت آینده کشورهایی که بیشتر در معرض خطر هستند در شرایطی که در اثر سیلابها در آستانه غرق شدن قرار دارند، از جامعه جداشدهاند و باید بهتنهایی با تغییرات آب و هوایی مقابله کنند به تصویر کشیده شده است. بزرگترین شرکتکنندگان در این پدیده هم در نقشه دوسالانه حضور دارند و در بالاترین و مناسبترین سطح زمین ژیاردنی که در مقابل سیلابها محفوظ است قرارگرفتهاند و در این میان کشورهای دیگر تنها میتوانند امیدوار باشند که یک پناهگاه مطمئن پیدا کنند.
عبور از شکاف جنسیتی اثر جیسون یون
«گزارش از خط مقدم» متعهد شده است تا مسئولیتپذیری معمار نسبت به افرادی که در مناطق بسیار فقیرنشین زندگی میکنند را از نزدیک نشان دهد. اگرچه یکی از مهمترین مسائلی که وضعیت زندگی را تحت تأثیر قرار میدهد در این دوسالانه در نظر گرفته نشده است: نابرابری جنسیتی. طبق شاخص شکاف جنسیتی مجمع جهانی اقتصاد، ۱۵ کشور از ۲۵ کشوری که بهترین سطح برقراری عدالت هستند و ۱۲ کشور با بدترین عملکرد در این زمینه مانند یمن در دوسالانه ونیز ۲۰۱۶ حضور دارند.
تفاوت بین وضعیت زندگی و حقوق اولیه زنان و مردان در سطح جهانی با تشبیه آن به کانالهای ونیز و سختیهای مربوط به عبور از این کانالها نمایش دادهشدهاند.
گزارش از خط مقدم اثر کیم آنگانگان
آلخاندرو آراونا مینویسد:
«اکثریت غیرقابلانکار جمعیت جهان با بحرانهای مربوط به فقر، آموزش، بیکاری، استانداردهای پایین زندگی و نبود آزادیهای مدنی و سیاسی روبرو هستند.»
دوسالانهای که آراونا مدیر آن است متعهد شده تا تمرکز را از پولدارترین و برجستهترین کشورها به سمت کشورهایی که پایینترین میزان شاخص توسعه انسانی رادارند تغییر دهد؛ اما برای انجام این کار بازدیدکنندگان باید ژیاردنی را ترک کنند. «به همین دلیل من یک نقشه کاربردی برای بازدید از غرفه کشورهایی که خارج از منطقه قرار دارند و در اطراف ونیز پراکنده هستند طراحی کردهام.»
منبع زبان اصلی: آرکدیلی