سال آخر وزارت دکتر آخوندی: از شعارهای دیروز تا واقعیت‌های امروز

مهم‌ترین وزارتخانه فضایی کشور در سال آخر دوره‌ی خود به سر می‌برد. برای ارزیابی عملکرد آن، یکی از روش‌ها محاسبه میزان عملیاتی شدن شعارها یا برنامه‌های اولیه‌ای است که توسط وزیر محترم در روز رأی اعتماد گرفتن از نمایندگان ملت ارائه شده بود. در این یادداشت سعی شده است برنامه ارائه شده وزیر با وضعیت فعلی (بر اساس صحبت‌های شخص وزیر در جلسه ارائه گزارش وضعیت به مجلس جدید) مقایسه شود تا میزانی برای محاسبه کارآمدی ایشان باشد.

آقای آخوندی محورهای برنامه‌های خود را «عدالت محوری، حقوق شهروندی، یکپارچگی و سازگاری درونی، تولید ثروت و مقابله با فساد مالی» عنوان کرده بودند.

[divider]غفلت از آمایش سرزمین وعدالت فضایی[/divider]

بند یک بخش الف (حوزه عمومی وزارتخانه) برنامه آقای آخوندی بر رویکرد یکپارچگی و آمایش سرزمین به‌منظور دستیابی به توسعه متوازن و عدالت جغرافیایی اشاره دارد؛ اما آنچه در گزارش آقای وزیر به مجلس و همچنین عملکرد سه‌ساله‌شان در مسند وزارت به چشم نمی‌خورد، دغدغه برای اجرای سیاست‌های آمایش سرزمین است. یکی از مهم‌ترین سیاست‌های آمایش سرزمین که به توسعه متوازن منطقه‌ای و کاهش مهاجرت‌های بی‌رویه منجر می‌شود، بحث سلسله‌مراتب سکونتگاهی و توجه به شهرهای کوچک و میانی است؛ اما در این زمینه ما شاهد برنامه و اقدامی از وزیر راه و شهرسازی نبوده‌ایم. اولویت قائل شدن برای توسعه شهری و حمل‌ونقل مناطق حاشیه‌ای و کمتر توسعه‌یافته، وظیفه آمایشی دیگر این وزارتخانه است که متأسفانه خبری از آن‌هم در عملکرد و گزارش آقای وزیر به چشم نمی‌خورد. سؤالی که باقی می‌ماند این است که اساساً نمود رویکرد یکپارچه و آمایش سرزمین برای توسعه متوازن و عدالت جغرافیایی در عملکرد این وزارتخانه کجاست؟

[divider]پرداخت بدهی‌های وزارتخانه:شاید وقتی دیگر[/divider]

ایشان در بند ۳ بخش الف، توجه به حل بحران بدهی مشاوران و پیمانکاران و سازندگان را از دیگر برنامه‌های خود عنوان کردند اما هنوز هیچ اقدام مؤثری برای بازپرداخت بدهی‌های دولت در حوزه وزارت راه صورت نگرفته که خود باعث ورشکستگی و بیکاری بسیاری از شاغلین حوزه‌های مسکن و شهرسازی و حمل‌ونقل شده است.

[divider]حمل ونقل و جابجاشدن اولویت‌ها[/divider]

اما بیشترین فاصله بین شعار و عمل در حوزه حمل‌ونقل اتفاق افتاده است. ایشان در برنامه خود (بند ۳ بخش ب و بندهای ۱ تا ۷ بخش ریلی) اولویت را به حمل‌ونقل عمومی و ریلی داده‌اند و آن را در جهت حفظ محیط‌زیست و رفاه شهروندان دانسته‌اند؛ اما آنچه اتفاق افتاد این بود که سنگین‌ترین قراردادها برای توسعه حمل‌ونقل هوایی بسته شد و نوسازی صنعت ریلی کشور به فراموشی سپرده شد. در مواردی هم که کاری در بخش ریلی انجام‌شده، بر مبنای فناوری‌های تاریخ‌مصرف گذشته بوده است. این در حالی است که بخش دیگری از برنامه آقای آخوندی (بند ۳ از رویکردهای اقتصادی بخش حمل‌ونقل) وعده حمایت از فعالان بخش حمل‌ونقل برای دستیابی به فن‌آوری‌های نوین را می‌دهد. همچنین ایشان در بند ۱۴ بخش ب وعده ایجاد پارک فناوری حمل‌ونقل را در برنامه خود ذکر کرده‌اند که بازهم عملی نشده است.

[divider]بخش مسکن: فقط انتقاد و نظریه‌پردازی[/divider]

در بخش مسکن به‌راستی دست آقای آخوندی خالی است و تقریباً هیچ دستاورد مهمی در این زمینه برای ارائه ندارد. پرونده مسکن مهر همچنان روبروی صدها هزار نفر متقاضی نگران و مستأصل گشوده مانده و معلوم نیست کی قرار است بسته شود. این هم برخلاف وعده آقای وزیر در روز رأی اعتماد است که وعده تکمیل این پروژه را داده بودند (بند ۲۰ و ۲۱ بخش ج برنامه پیشنهادی). ایشان به‌کل وعده‌شان درباره حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر اقتصادی و اجتماعی (بند ۱۲ بخش ج برنامه پیشنهادی) را فراموش کرده‌اند و طرح خیالی مسکن اجتماعی‌شان هم هنوز رنگ واقعیت به خود نگرفته است. رکود بخش مسکن همچنان پابرجاست و اقداماتی نظیر افزایش تسهیلات خرید و ایجاد صندوق زمین و مسکن نه دردی از متقاضیان خرید مسکن دوا کرد و نه موجب افزایش تولید مسکن در کشور شد. با این رکود بخش مسکن، معلوم نیست ۱ میلیون واحد مسکونی جدید که نیاز کشور در هرسال به مسکن است چگونه قرار است تأمین شود؟ و با تأمین نشدن مسکن کافی آیا باید منتظر جهش دوباره قیمت مسکن در آینده‌ای نه‌چندان دورباشیم؟

بند ۲ بخش الف و همچنین بند ۱۱ بخش ج (زمین، مسکن و شهرسازی) بر اجاره‌داری بلندمدت به‌منظور افزایش سهم اجاره‌نشینی و رفاه حال مستأجران در تأمین مسکن شهروندان تأکید می‌کند که تاکنون هیچ برنامه و اقدامی برای عملی شدن آن صورت نگرفته است

[divider]برنامه پیشنهادی فقط برای روز رأی‌اعتماد[/divider]

«بهبود کیفیت ساخت‌وساز، توجه به نوسازی روستاها، صنعتی سازی مسکن، احیای شهرسازی محله محور، خارج کردن پژوهش‌های توسعه ملی و منطقه‌ای و اسکان جمعیت از محدوده نظریه‌پردازی به مرحله نمونه‌سازی و عملیاتی (شهرسازی اجرایی)، ایجاد مرجعیت تخصصی حرفه‌ای در امر شهرسازی و معماری و پاسداری از ارزش‌های شهرسازی و معماری ملی و اسلامی، بهسازی پهنه‌های گرفتار فقر شهری و نوسازی بافت فرسوده شهری، توجه خاص به کاهش مرگ‌ومیر جاده‌ای و ارتقاء کیفیت حمل‌ونقل به استاندارهای بین‌المللی» ازجمله ده‌ها برنامه شعارگونه آقای وزیر برای تصدی منصب وزارت بود که همگی بعد از رسیدن به وزارت به باد فراموشی سپرده شدند و جای آن را انتقاد از دولت گذشته، واردات ریل از هند، مارکسیستی نامیدن سیاست‌های نظارتی دولت بر قیمت‌ها به نفع مصرف‌کنندگان و البته خرید هواپیماهای نو برای استفاده اقشار بالای متوسط جامعه گرفت. ظاهرا برنامه پیشنهادی آقای وزیر در روز رأی اعتماد، بیان آرزوها و تئوری‌پردازی‌های ایشان بوده نه برنامه‌ای اجرائی که قرار است روزی بدان عمل شود.

 

مطلبی دیگر
ساخت بلندترین برج خورشیدی دنیا در صحرای فلسطین