موفقیت خیره‌کننده ژاپنی‌ها در فراهم آوردن حمل‌ونقل ریلی پیشرفته که نیازهای این کشور پرجمعیت و متراکم را به‌خوبی پاسخ می‌دهد، علاقه‌مندان به توسعه را در دیگر کشورها به این سؤال علاقه‌مند کرده است که رمز موفقیت ژاپنی‌ها در حمل‌ونقل ریلی چیست؟ در گزارش چرا خطوط سریع‌السیر راه‌آهن ژاپن این‌قدر خوب است به جنبه‌هایی از این علل موفقیت اشاره شد. در این مطلب به علت دیگری اشاره‌شده و آن‌‌هم نقش تحقیق‌کننده و یک مرکز تحقیقاتی قوی است که صنعت ریلی ژاپن را در طول این سال‌ها راهبری می‌کرده است. مرکز تحقیقات فنی راه‌آهن ژاپن تنها به مسائل فنی صنعت ریلی نمی‌پردازد بلکه جنبه‌های اقتصادی و سیاست‌گذاری هم در دستور کار مغز متفکر راه‌آهن ژاپن است.
مرکز تحقیقات فنی راه‌آهن ژاپن (RTRI) در سال ۱۹۸۶ یعنی یک سال قبل از خصوصی‌سازی و واگذاری راه‌آهن ملی ژاپن به ۷ شرکت (۶ مسافری و یک باری در ۱۹۸۷) تشکیل گردید، این مرکز در شهر توکیو و در نزدیکی ایستگاه Kunitachi از راه‌آهن شرق ژاپن (و سه مرکز دیگر) قرار دارد و حدود ۵۰۰ نفر کارمند دارد که ۱۰۰ نفر آن‌ها نیروهای پشتیبانی و ۴۰۰ نفرشان محقق هستند و حدود ۱۰۰ نفر از محققان دارای مدرک دکترای تخصصی هستند.
بودجه سالیانه این مرکز در حدود ۱۸۰ میلیون دلار است که ۱۳۰ میلیون دلار از این مبلغ توسط گروه JR(شرکت منطقه‌ای راه‌آهن شرق ژاپن)-۰.۳۵ درصد از کل درآمدهای ناخالص حمل‌ونقل آن‌ها- و ۵۰ میلیون دلار نیز از محل قرارداد با مؤسسات خصوصی و البته کمک‌های دولتی تأمین می‌شود.
این مرکز قراردادهای همکاری با سایر کشورها ازجمله کره جنوبی، چین و فرانسه درزمینه‌ی تحقیقات قطار سریع‌السیر دارد. مساحت این مرکز ۱۹۸۰۰۰ مترمربع است که ۶۶۶۰۰ مترمربع ساختمان‌های این مرکز تشکیل می‌دهد.
این مرکز بیشتر درزمینه‌ی تحقیقات پایه حمل‌ونقل ریلی فعالیت دارد و پروژه‌های تحقیقاتی در مورد مسائل به‌روز و اجرایی بیشتر توسط مرکز تحقیقات راه‌آهن شرق ژاپن انجام می‌گیرد ولی چون این دو جنبه از فعالیت تحقیقاتی دارای مرز مشخصی نیست برخی از فعالیت‌ها نیز به‌صورت اشتراکی انجام می‌شود.
اهداف تحقیقات در این مرکز عبارت‌اند از:
۱- راه‌آهن ایمن و قابل‌اطمینان
۲- راه‌آهن کم‌هزینه و اقتصادی
۳- راه‌آهن جذاب (سریع، به‌موقع، در دسترس و راحت)
۴- راه‌آهن دوستدار و هماهنگ با محیط‌زیست
برخی از تجهیزات مهم این مرکز عبارت‌اند از:
تجهیزات تست خستگی ریل در اثر خم‌شدگی مکرر: با یک بازوی مکانیکی به یک قطعه ریل که روی تکیه‌گاه‌هایی قرار دارد فشار وارد می‌شود تا زمانی که دچار شکستگی شود.
دستگاه تست سیستم ATC: مهم‌ترین تستی که در این آزمایشگاه انجام می‌شود تست سرعت است. این سیستم قادر است سرعت نسبی حرکتی ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت را ایجاد نماید و در این سرعت بیکن‌ها را تست کند.
آزمایشگاه تست ناوگان سریع‌السیر: در این آزمایشگاه شرایط حرکت ناوگان بر روی ریل تا حداکثر سرعت ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت پیاده‌سازی می‌شود و شرایطی را که نمی‌توان در خطوط واقعی پیاده کرد را می‌توان در آن پیاده کرد.
تجهیزات تست مکانیکی شبکه بالاسری خط برقی: در این قسمت یک قسمت از شبکه بالاسری در ارتفاع پائین ایجادشده است و یک ویبراتور در طول خط حرکت کرده و لرزش‌هایی را به شبکه وارد می‌کند تا اثر آن بر سیم تماس و نگه‌دارنده‌ها در طول خط مشخص گردد و به‌این‌ترتیب در مورد ساختار مناسب شبکه بالاسری تحقیق صورت می‌گیرد.
اتاق تست شرایط آب و هوایی تجهیزات: این اتاق با قوس گاز زنون شرایط نور آفتاب را به وجود می‌آورد و همچنین امکان ایجاد درجه حرارت‌های مختلف و نیز باران اسیدی و رطوبت‌های مختلف به‌صورت تناوبی وجود داشت و وسیله مناسبی برای تست تجهیزاتی راه‌آهنی است که در شرایط محیطی مختلف قرار می‌گیرند.
دستگاه تست تماس چرخ و ریل: در آن بجای ریل از یک دیسک و بجای چرخ از چرخی با مقیاس نصف و یا یک‌چهارم استفاده‌شده است. کاربرد این دستگاه برای اندازه‌گیری سایش و خرابی چرخ و ریل است و از کاربردهای آن می‌توان به دست‌یابی به پروفیل بهینه چرخ یادکرد. یکی از تجهیزات بسیار عظیم و مجهزی که در این مرکز وجود دارد دستگاه دینامیک بارگذاری خط در مقیاس واقعی با فرکانس ۰ تا ۳۵ کیلوهرتز و شکل موج‌های مختلف مثلثی، سینوسی و واقعی نیرو به خط وارد می‌کند. این دستگاه در اندازه‌ای بسیار بزرگ ساخته‌شده است.
منبع: سایت RTIR
