مترجم: نسیم سیدمرتضوی/ کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای؛ پژوهشگر حوزه برنامه‌ریزی مسکن
[divider]پیشگفتار[/divider]
یک شرکت بیمه مادر در سوئیس ۶۱۶ شهر را در کل دنیا ارزیابی کرده تا شدت ریسک آن‌ها را در مواجه با زلزله، طوفان و گردباد، تغییرات ناگهانی هوا، طغیان رودخانه و سونامی به دست آورد. در بین این ۶۱۶ کانون زیستی؛ ده شهر بیش از سایرین در معرض آسیب‌های ناشی از فجایع اقلیمی بوده و به همین دلیل ریسک‌پذیری بالاتری نسبت به سایر نقاط دارند. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به گزارش روزنامه گاردین از این ده شهر:
۱۰- تهران، ایران: به‌طورمعمول ما از گسل سن آندراس و یا کمربند اقیانوس آرام به‌عنوان ریسک‌پذیرترین مناطق با احتمال وقوع زمین‌لرزه یاد می‌کنیم. اما کمتر کسی آگاه است، که گسل آناتولی شمالی یکی از خطرناک‌ترین مناطق زلزله‌خیز در دنیا است. این گسل تمامی جمعیت ۱۳.۶ میلیون نفری شهر تهران را در معرض خطر قرار می‌دهد. همانند شهر بخارست و تاشکند پایتخت کشور ازبکستان و بخشی از ترکیه، تهران نیز روی این گسل قرارگرفته و لذا بایستی این احتمال را در نظر گرفت که شاهد وقوع زلزله‌های مهیبی در آن بود. آخرین زمین‌لرزه تهران در سال ۱۸۳۰ میلادی رخ داده است، از سوی دیگر ضوابط و مقررات ساخت‌وساز در این شهر بیش از ساختمان‌هایش لرزان است. همین موضوع موجب گشته تهران در لبه مرگ و زندگی ادامه دهد.
۹- لس‌آنجلس، ایالات‌متحده آمریکا: قرارگیری این شهر بر روی گسل سن آندراس[۱]، آن را به یکی از شهرهای زلزله‌خیز دنیا تبدیل کرده است. اگرچه انتظار می‌رود که تا حدی این شهر در خطر سونامی نیز قرار داشته باشد. مناطق فرورانش [۲] جایی که صفحات اقیانوسی زیرپوسته قاره‌ای، دچار فرورفتگی می‌شوند، سونامی‌های بزرگ‌تری نسبت به گسل‌های لغزشی[۳]همانند سن آندراس و آناتولی شمالی ایجاد می‌کنند.
زندگی بیش از ۱۴.۷ میلیون ساکن این محدوده توسط زمین‌لرزه تهدید می‌شود.
۸- رودخانه شانگهای[۴]، چین: بسیاری از شهرهایی که بر روی دشت‌های سیل‌خیز و دلتای رودخانه‌ها بنا شده‌اند، با خطر بسیار بالای جاری شدن سیل به‌دفعات در طول سال مواجه‌اند. دو کشور هند و چین مقام نخست را در وقوع سیل دارا هستند، به‌طوری جمعیت حدود ۱۱.۷ میلیون نفر به‌طور مستقیم، در معرض سیل می‌باشند. و شهر شانگهای ازجمله نقاط بالقوه در وقوع سیل است. در کنار شهر شانگهای، شهرهای دیگری مانند بانکوک[۵]، مکزیکوسیتی[۶]، بغداد[۷]، پاریس[۸] و دوحه[۹] نیز در معرض سیل احتمالی می‌باشند.
۷- کلکته[۱۰]، هند: شهر کلکته با جمعیت ۱۰.۵ میلیون نفر در خطر وقوع سیل‌های موسمی بوده و ضمن احراز مقام پنجم در احتمال بروز سونامی، جمعیتی برابر با نیم میلیون نفر از شهروندان آن‌طور مستقیم در معرض سونامی هستند.
۶- ناگویا[۱۱]، ژاپن: ریسک بالای وقوع سونامی در اقیانوس آرام امری قطعی است. شهرهایی که در مسیر گسل‌های غربی اقیانوس قرارگرفته‌اند، بیشتر در معرض وقوع سونامی هستند که شامل شهرهای توکیو[۱۲]، یوکوهاما[۱۳] و ناگویا در ژاپن می‌شوند.، این شهرها، در هرکدام جمعیتی حدود ۲.۴ میلیون نفر در معرض سونامی هستند. در کل جمعیتی در حدود ۱۲ میلیون نفر در محدوده در معرض خطر بالای انواع بلایای طبیعی هستند. گرچه در میان ده شهر این گزارش از میان بلایای طبیعی کمترین تعداد افراد در معرض سونامی هستند؛ آمار بالای مرگ‌ومیر ناشی از سونامی قابل‌توجه است.
۵- جاکارتا[۱۴]، اندونزی: ۴۰ درصد از مساحت شهر جاکارتا پایین‌تر از سطح دریا است و بر روی خاک نرم در نزدیکی خط گسل واقع‌شده است. این بدین معنی است که زمین‌لرزه‌های احتمالی جمعیت ۱۷.۷ میلیون نفری جاکارتا را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. و خاک نرمی که قبلاً اشاره شد، شدت لرزه‌ها را چندین برابر می‌کند. همچنین زمین‌لرزه می‌تواند این خاک نرم را به مایعی شناور تبدیل کند، که فاجعه بزرگی به دنبال خواهد داشت که درنتیجه آن، زمین پیوستگی ساختاری خود را از دست می‌دهد و مانند یک مایع عمل می‌کند.
۴- ازاکا- کوبه[۱۵]، ژاپن: ازاکا و کوبه محل زندگی ۱۴.۶ میلیون نفر است که در معرض خطر زمین‌لرزه‌هایی هستند که تنها یکی از آن‌ها هزاران نفر را در سال ۱۹۹۵ میلادی کشته است. این منطقه همچنین در معرض طوفان‌های بسیار شدید و طغیان رودخانه نیز هستند. سیل‌هایی که در این دو شهر اتفاق می‌افتد، امواجی با ارتفاع بسیار زیاد ایجاد می‌کند که طوفان‌های سنگینی به دنبال دارد. مکان‌یابی محدوده متروپلیتن‌ها در دشت‌های ساحلی به این معناست که حدود سه میلیون نفر در خطر سونامی و جاری شدن سیل قرار گرفته‌اند. این شهر مقام سوم را در احتمال وقوع سونامی در دنیا دارا است.
۳- دلتای رودخانه پرل[۱۶]، چین: این محدوده وسیع شامل شهرهای هنگ‌کنگ[۱۷]، شنزن[۱۸]، دنگوآن[۱۹]، ماکائو[۲۰] و چانگزو[۲۱] با جمعیت حدود ۴۲ میلیون نفر است.
این محدوده یکی از مراکز اصلی اقتصاد چین (با تولید ناخالص داخلی ۶۹۰ بیلیون دلار) است، که در معرض وقوع تمامی بلایای طبیعی است. این محدوده وسیع شهری رتبه نخست در احتمال بروز طوفان‌های دریایی و مواج و تحت تأثیر قرار دادن ۵.۳ میلیون نفر، رتبه سوم در احتمال بروز بادهای مخرب موسمی و تحت تأثیر قرار دادن ۱۷.۲ میلیون نفر و رتبه پنجم برای سیل‌های رودخانه‌ای و فصلی را از آن خود کرده است.
۲- مانیلا[۲۲]، فیلیپین: مانیلا یکی از شهرهایی است که دارای بالاترین ریسک در وقوع بلایای طبیعی است که امکان زندگی در آن را دارید. علاوه بر احتمال بروز زمین‌لرزه‌های شدید، تهدید وزش بادهایی با سرعت بسیار زیاد هم در این شهر وجود دارد. طوفان شدیدی که آخرین بار در این محدوده اتفاق افتاده است باعث لرزش زمین شده و چندین جزیره مرکزی را تخریب، شهر تاکلوبان[۲۳] را به نابودی کشانده و هزاران نفر را کشته است.
۱- توکیو – یوکوهاما، ژاپن: با جمعیتی حدود ۳ میلیون نفر در معرض بروز زمین‌لرزه، سونامی، سیل و بادهای موسمی، ریسک‌پذیرترین محدوده در دنیا شناخته‌شده است. طبق تخمین‌ها ۸۰ درصد توکیو و یا به عبارتی ۲۹ میلیون نفر به‌طور بالقوه در معرض مستقیم وقوع زمین‌لرزه قرار دارند. از سوی دیگر کشور ژاپن بالاترین ریسک را در مواجه با سونامی‌های شدید دارد. زمین‌لرزه‌ی بزرگی که در سال ۱۹۲۳ در توکیو – یوکوهاما اتفاق افتاد، مرگ ۱۴۲۸۰۰ نفر را به دنبال داشت.
[divider]پانویس[/divider]
[۱]– San Andreas
[۲] – Subduction zones
[۳] – “strike-slip” faults
[۴] Shanghai
[۵] Bangkok
[۶] Mexico city
[۷] Baghdad
[۸] Paris
[۹] Doha
[۱۰] Kolkata
[۱۱] Nagoya
[۱۲] Tokyo
[۱۳] Yokohama
[۱۴] Jakarta
[۱۵] Osaka- Kobe
[۱۶] Pearl River Delta
[۱۷] Hong Kong
[۱۸] Shenzhen
[۱۹] Dongguan
[۲۰] Macau
[۲۱] Ghangzhou
[۲۲] Manila
[۲۳] Tacloban
منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” ]گاردین[/button]