تجربه اسپانیا: جایگزین‌های خلاقانه در یک اقتصاد بحران‌زده

دولت اسپانیا از آغاز بحران اقتصادى اقدامات ضرورى براى توسعه و ایجاد مشاغل را به صورت جدى دنبال نکرده است. به جای آن دولت اقدام به کاهش بودجه در بخش هاى مختلف نموده که  همین امر خطرى براى گروه هاى مختلف اجتماع بوده و تهدیدى براى حقوق شهروندى آنان خواهد بود. چنین اقداماتى شرایط زندگى را در کشور هایى که در معرض ورشکستگى مالى هستند براى مردم دشوارتر کرده است.

از سوى دیگر مردمى که با چنین وضعیتى روبرو هستند احساس مى کنند که مدیریت این شرایط در آینده بر روى دوش آن ها است و در کشورى همانند اسپانیا که این روند در حال  فراگیر شدن است مردم خود آغاز به مدیریت این شرایط نموده اند. بسیارى از آنان اقدام به تعریف راهکار هاى جدید براى اقتصاد بحران زده  کرده اند.  از این دست اقدامات مى توان به ایجاد شبکه هایى براى به اشتراک گذاشتن کالا و خدمات و یا ایجاد سامانه هاى جدید نظیر تعریف واحد هاى پول جایگزین و تشویق و ترویج فرهنگ صرفه جویى در مصرف  اشاره کرد.

[divider]به اشتراک گذاشتن با هدف صرفه جویی [/divider]

یکى از پیامد هاى این بحران فراگیر شدن فقر در میان طبقه متوسط جامعه و بدتر شدن شرایط براى طبقات آسیب پذیر جامعه بوده است، این امر تا حدى شدت یافته است که آخرین گزارش سازمان ملل متحد در مورد اسپانیا به ابراز نگرانى از شرایط موجود پرداخته است. در نتیجه این شرایط اقداماتى نظیر به اشتراک گذاشتن و مبادله کالا تبدیل به حمایتى ترین و اقتصادى ترین گزینه براى عده اى از مردم اسپانیا شده است. برخى از این سامانه ها حتى پیش از آغاز بحران اقتصادى نیز کارکرد داشتند اما تنها پس از بحران اهمیت آن ها بر همگان آشکار شد.

بنابراین با چنین اوضاعى دیگر مسافرت رفتن راهى براى تفریح و خوشگذرانى نخواهد بود، یک شیوه متداول رانندگى و صرفه جویى در هزینه ها سفر به صورت دانگى خواهد بود. با این روش افرادى که همدیگر را نمى شناسند اما قصد سفر در یک مسیر را دارند مى توانند همگى با یک وسیله نقلیه سفر کرده و هزینه سوخت خودرو را به صورت دانگى بپردازند. به صورت کاملا مشابهى یک سرویس تاکسى جمعى وجود دارد که هزینه آن میان افراد تقسیم مى شود و تلاش معمولا بر این اساس است که هزینه بر بیشترین تعداد افراد تقسیم گردد. براى سفر هاى خارجى مردم معمولا از وب سایت  کوچ سرفینگ استفاده مى کنند تا محل اقامت مقرون به صرفه اى پیدا کنند.

افزایش مالیات بر ارزش افزوده از ١٨ به ٢١ درصد که در تبلیغات انتخاباتى رییس جمهور اسپانیا ماریانو راخوى از آن صحبتى به میان نیامده بود زندگى را براى مردم بسیار پر هزینه تر کرده است. بالاترین رشد هزینه ها در ماه سپتامبر که زمان بازگشت دانش آموزان به مدارس است صورت گرفته، در این بازه زمانى خانواده ها معمولا براى تامین اقلام تحصیلى نیاز به خرید کردن دارند.

بسیارى از گروه ها اقدام به ترویج اهداى این اقلام به مدارس نموده اند. از این میان مى توان به گروه هاى محله اى و جنبش ١۵ ام اشاره کرد. در مورد کتاب ها نیز وب سایت هایى نظیر کتاب هاى شریکى به کاربران در نقاط مختلف این اجازه را مى دهند تا کتاب هاى خود را بدون در نظر گرفتن سود و بهره مالى به اشتراک بگذارند. این وب سایت حتى خدمات ارسال به محل و بازپس فرستادن کتاب ها را نیز ارائه و مدیریت مى کند.trueque-de-libros-375x250

[divider]ترویج فرهنگ مصرف مسئولانه [/divider]

فن آورى هاى نو خصوصا اینترنت امکان تعریف ایده هاى سازنده را همراه با ایجاد مخاطب آن به صورت آنلاین فراهم مى کند. وب سایت   اترواکو در میان تمامى این نارضایتى ها و اعتراضات در اسپانیا با تلاش براى انتشار پیامى مثبت و سازنده الگوى جدیدى از یک جامعه آنلاین را ایجاد کرده است.

این شبکه شامل اجتماعات مجازى مختلفى است که در حال گسترش هستند. این گروه در تلاش براى ترویج پذیرش مسئولیت هاى اجتماعى از طریق تعریف نوعى واحد پول اجتماعى با نام اترواکو است که از طریق ارائه خدمات و کالا بدست مى آید. با استفاده از این روش حتى در صورتى که افراد در استفاده از فن آورى هاى نوین چندان هم مهارت نداشته باشند، مى توانند توانمند شوند و اقدام به انتشار ارزش هاى جدیدى نظیر مصرف مسئولانه در اینترنت باشند. وبلاگ مصرف مسئولانه چنین تعریفى از “بازار اجتماعى” را ارائه داده است: بازار اجتماعى نوعى از واحد پول مکمل را استفاده مى کند، به این صورت که پاداشى که براى مشترى در هر خرید در نظر گرفته مى شود براى فروشنده به صورت تخفیفى از مبلغ فروش محاسبه مى شود. این کار بیشتر شبیه به طرح هاى جمع آورى امتیاز است که در برخى از شرکت هاى بزرگ براى جلب مشتریان وفادار و نیز افزایش میزان فروش از آن استفاده مى شود با این تفاوت که همگى این رویکرد ها با هدف افزایش اثر گذارى یک اقتصاد حمایتى و توسعه وسیع شبکه هایى است که به عنوان واحد هاى پول جایگزین مستقل از شاخص هاى اقتصاد کپیتالیستى، ایجاد شده است.

مرکز انجمن هاى محله اى که به صورت خود گردان اداره مى شوند دراین حرکت پویا نقش قابل توجهى دارند. در شهر مادرید مرکز تاباکالرا،  پاتیو مارویلاس و کازابلانکا در این میان از همه شناخته شده تر هستند. این مراکز که با تصرف صلح آمیز ساختمان هاى متروکه و بلااستفاده آغاز شده اند، فضاهاى سازمان یافته اى هستند که همواره براى استفاده عموم آزاد بوده و انواع مختلفى از فعالیت هاى فرهنگى و تفریحى را ارائه مى دهند.

این فضاها نیازمند مدیریت و سازماندهى دائمى توسط گروه ها و انجمن هایى هستند که از این فضا به صورت مداوم استفاده مى کنند.

 این مراکز معمولا فعالیت ها و سخنرانى هاى مختلفى در مورد سرفصل هاى مختلف ارایه مى دهند: کارگاه هاى رقص و موسیقى، کنسرت، نمایشگاه و مکانى براى ملاقات با دیگران.

desalojo-del-centro-social-300x300 در یک شهر کسانى که در باغ – شهرها و باغبانى هاى گروهى مشارکت مى کنند، مواد غذایى مختلفى را بر روى زمین هاى بلااستفاده پرورش مى دهند، آن ها به ترویج گفتگو در مورد مدل هاى اقتصادى که عضو آن هستند و راه حل هاى جایگزین براى بازار مى پردازند. گروه هاى مصرف کنندگان مروج خرید محصولات مواد غذایى پایدار بوده و مخالف  نادیده گرفتن نقش  کشاورزان کوچکتر توسط تامین کنندگان فروشگاه هاى زنجیره اى مواد غذایى هستند.huerto31-375x267

با وجود محدودیت ها زمانى که سامانه قابل رقابتى با بازار شکل مى گیرد، افراد بیشترى به راهکار هاى اقتصادى خصوصا آن دسته از آن ها که به ترویج مسئولیت اجتماعى افراد مى پردازند، روى مى آورند. اکثر این شیوه ها به صورت خود گردان هستند و اتحاد میان اعضاى آن از طریق به چالش بر انگیختن مدل هاى اقتصادى کاپیتالیستى در این کشور ها است.

این کار پیام روشنى خطاب به جامعه و نیز صاحبان قدرت است: اینکه ساختن دنیایى متفاوت امکان پذیر است.

منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”nofollow” openin=”samewindow” url=”https://globalvoices.org”]Global Voices[/button]

مطلبی دیگر
سال آخر وزارت دکتر آخوندی: از شعارهای دیروز تا واقعیت‌های امروز