هزینه موردنیاز برای اتمام عملیات ساخت ۴ بزرگراه در شمال سیستان و بلوچستان ۹۵۴ میلیارد تومان است درحالی‌که مجموع کل اعتبارات ملی و استانی برای پروژه‌های راه‌سازی اداره کل راه‌وشهرسازی این استان در سال گذشته ۱۶۳ میلیارد تومان بوده است که از این رقم تنها ۱۷ درصد معادل ۲۹ میلیارد تومان تخصیص‌یافته است.
به دلیل وسعت و گستردگی سیستان و بلوچستان این استان دارای دو اداره کل راه‌وشهرسازی است که اداره کل راه‌وشهرسازی سیستان و بلوچستان در شمال و اداره کل راه‌وشهرسازی ایرانشهر در جنوب استان فعالیت می‌کنند. از مجموع کل راه‌های موجود ۱۰ هزار و ۸۸۲ کیلومتر راه در شمال استان قرار دارد که از این میزان فقط ۱۹۵ کیلومتر به بزرگراه‌ها اختصاص‌یافته است. درحالی‌که پروژه‌های بهره‌برداری شده، در دست اجرا و مطالعه شده این استان نیازمند ۹۸۶ کیلومتر بزرگراه است که تاکنون فقط ۱۹۵ کیلومتر آن به بهره‌برداری رسیده است.
مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه‌وشهرسازی سیستان و بلوچستان دراین‌باره می‌گوید: از مجموع ۱۰ هزار و ۸۸۲ کیلومتر راه موجود در شمال استان ۱۹۵ کیلومتر بزرگراه، ۸۹۱ کیلومتر راه اصلی، ۱۲۵۶ کیلومتر راه فرعی و ۷ هزار و ۵۴۰ کیلومتر راه روستایی است که از این میزان راه روستایی ۷/۳۶ درصد راه آسفالت و بقیه خاکی است.
«مهدی پارسی» ادامه می‌دهد: بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده شمال استان نیازمند ۹۸۶ کیلومتر بزرگراه است و از این میزان تاکنون ۱۹۵ کیلومتر به بهره‌برداری رسیده است اما این بزرگراه‌ها به‌صورت قطعه‌قطعه در محورهای زاهدان – زابل با ۵۵ کیلومتر، زاهدان – بم با ۳۲ کیلومتر، خاش – ایرانشهر با ۵۰ کیلومتر، زاهدان – خاش با ۲۰ کیلومتر و ورودی شهرستان‌های استان در حال بهره‌برداری است.۲۰۰ کیلومتر دیگر از ۹۸۶ کیلومتر بزرگراه موردنیاز، در دست اجراست که پیمانکاران در حال فعالیت هستند. همچنین ۴۰۰ کیلومتر بزرگراه نیز به‌صورت مطالعه شده آماده اجراست که در صورت تخصیص اعتبار به مناقصه گذاشته می‌شود.
وی اظهار می‌کند: مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مشکل استان در حوزه زیرساخت کمبود بزرگراه است که به نسبت وسعت استان این کمبود کاملاً فاحش است؛ اما متأسفانه بزرگ‌ترین مانع در احداث بزرگراه یا اتمام بزرگراه‌های در حال ساخت، کمبود اعتبار و بودجه است. هرسال به دلیل کمبود بودجه و اختلاف زیاد بین هزینه‌ها و بودجه تخصیص داده‌شده پروژه‌ها با تأخیر انجام می‌شود و همین سبب می‌شود تا به نسبت استان‌های دیگر کمبود شدید بزرگراه‌ها در استان خودنمایی کند.
[divider]ساخت هر کیلومتر بزرگراه ۲ میلیارد تومان[/divider]
وی تصریح می‌کند: با توجه به شرایط اقلیمی متفاوت که در مناطق سیستان و بلوچستان وجود دارد احداث هر یک کیلومتر بزرگراه در هر منطقه اعم از کوهستانی، دشت، تپه‌ماهور و … هزینه متفاوتی را می‌طلبد اما به‌طور متوسط هزینه ساخت هر کیلومتر بزرگراه در سیستان و بلوچستان ۵/۱ تا ۲ میلیارد تومان است که بااین‌وجود هزینه ساخت بزرگراه‌های در حال ساخت یا مطالعه شده مبلغی بسیار بیشتر از بودجه اداره کل راه‌وشهرسازی خواهد بود. وی دراین‌باره توضیح می‌دهد: در سال گذشته مجموع اعتبارات ملی و استانی ابلاغ‌شده به این اداره کل ۱۶۳ میلیارد تومان بود که از این مبلغ فقط ۱۷ درصد معادل ۲۹ میلیارد تومان تخصیص‌یافته است. بااین‌وجود پیمانکاران پروژه‌های در دست اجرا را انجام داده‌اند و تاکنون ۱۲۲ میلیارد تومان میزان مطالبات پیمانکاران از اداره کل راه‌وشهرسازی است. وی خاطرنشان کرد: با توجه به کمبودهایی که درزمینه‌ی تخصیص اعتبارات وجود دارد، کمک‌هایی هم به پروژه‌های در حال ساخت شده است. به‌عنوان‌مثال در سال گذشته ۲۳ هزار تن قیر رایگان از سهمیه دولتی برای ساخت بزرگراه‌ها دریافت شده است. همچنین ۴۵ میلیارد تومان اسناد خزانه برای مطالبات پیمانکاران جذب‌شده است اما هنوز ۱۲۲ میلیارد مطالبه از سوی پیمانکاران وجود دارد.
مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه‌وشهرسازی سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه هنوز اعتبار سال ۹۵ ابلاغ نشده است، می‌گوید: بر اساس وضعیت موجود، اعتبار امسال نیز با سال‌های گذشته تفاوت چندانی نخواهد داشت و همه این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهد تا احداث و بهره‌برداری از بزرگراه‌ها در استان با مشکل مواجه شود.
اگر روند تأمین اعتبار در آینده هم این‌چنین باشد، احداث و بهره‌برداری از بزرگراه‌های در حال اجرا خیلی طولانی خواهد شد به همین دلیل باید به فکر منابع خاص و ویژه‌ای بابت تأمین اعتبار ساخت بزرگراه‌ها بود.
وی درباره بزرگراه‌های در دست اجرا در شمال استان می‌گوید: پروژه زاهدان – زابل – دوست‌محمد یکی از بزرگراه‌هایی است که طول آن ۲۳۰ کیلومتر است و در قالب ۸ قطعه در دست اجراست. این بزرگراه ۴۴ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و تاکنون ۱۲۰ میلیارد تومان هزینه شده است که برای بهره‌برداری کامل از آن حدود ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار موردنیاز است. پروژه دیگر، بزرگراه میرجاوه – زاهدان – بم به طول ۲۹۸ کیلومتر است و در قالب ۵ قطعه در دست اجراست. تاکنون ۳۰ میلیارد تومان برای آن هزینه شده است که حدود ۳۸۹ میلیارد تومان دیگر موردنیاز است. بزرگراه زاهدان – بیرجند هم یکی دیگر از پروژه‌های مهم است که طول آن تا انتهای حوزه استحفاظی استان ۱۳۶ کیلومتر است که ۲۰ کیلومتر آن در دست اجراست و تاکنون ۳ میلیارد هزینه شده و اتمام آن نیازمند ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار است. به گفته وی بزرگراه دیگری که در حال اجراست بزرگراه زابل – زهک به طول ۱۹ کیلومتر است که ۵ کیلومتر از آن با ۶ میلیارد تومان هزینه به مرحله روسازی رسیده است و برای اتمام آن ۱۵ میلیارد تومان دیگر موردنیاز است. میزان بودجه در نظر گرفته‌شده در بخش راه‌سازی در برابر هزینه‌های موردنیاز و از طرفی مطالبات پیمانکاران بسیار ناچیز است و دلیل اصلی عدم بهره‌مندی استان از بزرگراه‌ها کمبود یا نبود اعتبار است.
[divider]بزرگراه چابهار- میلک در انتظار بودجه[/divider]
بزرگراه چابهار – میلک یکی دیگر از بزرگراه‌های مهم و از شاهراه‌های اصلی حمل‌ونقل در استان و کشور است. قسمت‌هایی از این بزرگراه در قالب بزرگراه‌های خاش – ایرانشهر، زاهدان- زابل و محمدآباد- زهک در دست اجرا و دارای ردیف بودجه است؛ اما بخش عظیمی از آن مانند زاهدان- خاش و ایرانشهر – چابهار فاقد ردیف بودجه است که مطالعات لازم برای کل این مسیر انجام و به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور برای اخذ نظر کمیسیون ۲۱۵ ارسال‌شده است. این طرح از طرف سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به شورای اقتصادی ارسال‌شده است و تا زمانی که مصوبه این شورا را دریافت نکند، برای ساخت و احداث این محور هیچ اعتباری از سوی دولت در نظر گرفته نمی‌شود. پارسی خاطرنشان کرد: با توجه به اتفاقات اخیر در منطقه و امضای تفاهم‌نامه میان افغانستان، هندوستان و ایران درزمینه‌ی ترانزیت، بزرگراه چابهار – میلک اهمیت خود را بیش از گذشته نشان داد. همچنین به‌موجب برنامه افق توسعه بندر شهید بهشتی چابهار، احداث و راه‌اندازی این بزرگراه می‌تواند درزمینه‌ی توسعه بندر چابهار بسیار مؤثر و مفید واقع شود. براین اساس این بزرگراه باید در اولویت تأمین اعتبار قرار گیرد. وی عنوان کرد: علاوه بر پروژه‌های ساخت بزرگراه‌ها، پروژه‌های دیگری ازجمله پروژه راه ترانزیتی محمدآباد- زهک- میلک، پروژه بهسازی محور زابل – نهبندان، پروژه احداث راه اصلی دشتک- تله سیاه و پروژه راه اصلی اسکله آباد- گوهر کوه- برمان در حال حاضر در دست اجراست.
[divider]کیفیت جاده‌های موجود استان[/divider]
وی می‌گوید: پروژه‌های در حال احداث از بزرگراه تا جاده‌های اصلی و فرعی و … از آخرین استانداردهای دستورالعمل ابلاغی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تبعیت می‌کند و هر جاده‌ای متناسب با مشخصات و استانداردهای خودساخته می‌شود اما متأسفانه در جاده‌های استان گاهی آمار تصادف بالا می‌رود و بنا به تصور عمومی عامل تصادفات و سوانح استاندارد نبودن جاده‌هاست. درحالی‌که بیشترین عامل سوانح و تصادفات جاده‌ای، عامل انسانی است. به‌عنوان‌مثال محور مواصلاتی خاش به سراوان معمولاً آمار زیادی از تصادفات جاده‌ای را به خود اختصاص می‌دهد و اکثراً استاندارد نبودن جاده را عامل این حوادث می‌دانند این در حالی است که جاده خاش به سراوان یکی از راه‌های فرعی است و کاملاً ویژگی‌ها و استانداردهای یک جاده فرعی را دارد اما متأسفانه میزان سرعتی که برای تردد در این جاده در نظر گرفته‌شده است رعایت نمی‌شود و همین عامل به وقوع حوادث و سوانح جاده‌ای در این محور منجر می‌شود. وی ادامه می‌دهد: البته این محور و ۴ محور دیگر به دلیل تردد بالا و افزایش ترافیک نیازمند ارتقا به جاده‌های اصلی است که بر همین اساس در سال گذشته برای ۵ محور مهمی که نیاز به ارتقا دارد کارهای مطالعاتی انجام و برای اخذ نظر کمیسیون ماده ۲۱۵ ارسال‌شده است. در مطالعات کمیسیون ماده ۲۱۵ توجیه فنی و اقتصادی ارتقای این محورها بررسی می‌شود و در صورت موافقت هزینه و اعتبار لازم برای تبدیل این محورها به جاده اصلی تأمین می‌شود. وی خاطرنشان کرد: این ۵ محور شامل محورهای خاش- سراوان، سراوان – مهرستان، مهرستان – ایرانشهر، مهرستان سرباز و خاش – میرجاوه می‌شود.
[divider]احداث آزادراه فعلاً توجیه ندارد[/divider]
مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه‌وشهرسازی سیستان و بلوچستان درباره نبود آزادراه در این استان می‌گوید: به دلیل نداشتن توجیه فنی و اقتصادی به لحاظ بار ترافیکی یا تراکم رفت‌وآمد و از طرفی بازگشت سرمایه فعلاً در استان احداث آزادراه ضروری نیست.
وی خاطرنشان می‌کند: ساخت آزادراه نیازمند سرمایه‌گذاری پیمانکاران و بخش خصوصی است تا بعد از احداث آزادراه از محل دریافت عوارض بتوانند قسمتی از سرمایه هزینه شده را برگردانند. تاکنون هیچ سرمایه‌گذار یا پیمانکاری متقاضی احداث آزادراه در سیستان و بلوچستان نبوده است.
منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”nofollow” openin=”samewindow” ]روزنامه خراسان[/button]
