راینر اشورت فگر- متخصص محیط‌زیست شهری از آلمان می‌گوید: طبق برآوردهای رشد جمعیت سازمان ملل متحد (UN) در سال ۲۰۱۵، جمعیت جهان در سال ۲۰۳۰ به حدود ۵/ ۸ میلیارد و این رقم در سال ۲۰۵۰ به بالای ۷/ ۹ میلیارد نفر خواهد رسید.
[divider]انفجار جمعیت شهری[/divider]با این روند انتظار می‌رود که در دهه‌های آینده شهرسازی در سراسر جهان همچنان افزایش پیدا کند. در سال ۱۹۵۰ تنها ۳۰ درصد مردم در شهرها زندگی می‌کردند. این میزان در سال ۲۰۰۷ مرز ۵۰ درصد را هم شکست.
برای سال ۲۰۳۰ رقم ۶۰ درصدی و برای ۲۰۵۰ رقم ۷۰ درصدی تخمین‌زده می‌شود که با بیان عددی، جمعیت شهرها بین سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۵۰ دو برابر می‌شود. روزانه به تعداد افرادی که در کلان‌شهرها با آسمان‌خراش‌های در حال رشد و جمعیت بیش از ۱۰ میلیونی زندگی و کار می‌کنند، افزوده می‌شود. تنها در شهر پکن احداث ۳۰۰ آسمان‌خراش در سال‌های آتی برنامه‌ریزی‌شده است.
یک رشد انفجاری ساخت‌وساز مانند این هم در شهرهای شانگهای، سئول و بسیاری از شهرهای بزرگ در آسیای دور و نزدیک در حال شکل‌گیری است.
احداث چنین کلان‌شهرهایی طرح‌های جدیدی را به‌منظور ایجاد زیرساخت‌های فنّاوری و اجتماعی می‌طلبد و همچنین ساختارهای جدیدی را برای تأمین انرژی، خوراک و حمل‌ونقل نیاز دارد که با فراهم آوردن ساختارهای جدید در ایجاد کار و فرصت‌های شغلی برای جمعیت آمیخته است.
بر اساس مطالعات بازار برق، ایران سالانه حدود ۱۰ میلیارد کیلووات‌برساعت به ترکیه، پاکستان، افغانستان و عراق صادر می‌کند که این انرژی از منابع فسیلی تولید می‌شود، به‌این‌ترتیب بازار انرژی ایران بسیار بزرگ‌تر از خود کشور است. البته بازار برق داخل در حال حاضر رشد سالانه‌ای برابر ۷ درصد دارد.
[divider]خورشید، منبع پایدار و فراوان انرژی[/divider]تولید انرژی خورشیدی در نیروگاه‌های خورشیدی و با تجهیزات ساخت خود ایران می‌تواند راهکاری برای تأمین نیاز بالای برق باشد چراکه تنها با به‌کارگیری انرژی خورشیدی می‌توان انرژی‌ای بیش از میزان موردنیاز تولید کرد. ایران می‌تواند از این طریق به بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی فسیلی (نفت و گاز) و همچنین انرژی‌های تجدید پذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی و بادی در منطقه تبدیل شود.
فناوری‌های بین‌المللی برای تولید انرژی پاک، خورشیدی و بدون دی‌اکسید کربن برای ایجاد و تحقق شهر سبز مدت‌هاست که در شهرهای مختلف تولید می‌شود. به‌طور مثال در ابوظبی (امارت متحده عربی) مرکز انرژی خورشیدی «شمس ۱» در ۱۷ مارس ۲۰۱۳ به‌عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه حرارتی خورشیدی جهان در این زمان راه‌اندازی شد. این مرکز دارای سطحی برابر ۵/ ۲ کیلومترمربع بوده و می‌تواند انرژی موردنیاز ۲۰ هزار خانوار را تولید کند.
حتی در آلمان که از تابش خورشید کم نصیب است، بیش از ۲۰ سال است که اولین خانه خودکفا ازلحاظ انرژی به نام خانه خورشیدی فرایبورگ ساخته‌شده است که ۱۰۰ درصد نیاز انرژی (گرمایی و برق) خود را با سامانه تولید حرارتی و فتوولتاییک (از انرژی خورشیدی) تأمین می‌کند.
یکی از اولین پروژه‌ها در آلمان (که در سال ۱۹۷۲ آغاز و در سال ۱۹۸۰ به اتمام رسید) دهکده خورشیدی پنتس‌برگ در ایالت باواریا است. ایالت «نورد راین وست‌فالن» با احداث ۵۰ مجموعه خورشیدی با کمک برنامه‌های حمایتی آلمان از سال ۱۹۹۷ به این‌طرف در این زمینه پیشتاز است.
مراکش قصد دارد توسط پارک‌های خورشیدی در تأمین انرژی تا ۵۰ درصد خودکفا شود، نیروگاه خورشیدی «نور» در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا برق بیش از یک‌میلیون خانوار را تأمین می‌کند. مراکش می‌خواهد از این طریق وابستگی خود را به واردات انرژی کاهش داده و در آینده نیز انرژی‌های تجدید پذیر را بیشتر مورداستفاده قرار دهد.
پادشاه مراکش محمد ششم اولین نیروگاه را در بزرگ‌ترین سامانه خورشیدی در نزدیکی صحرای بزرگ آفریقا افتتاح کرد. نیروگاه «نور یک» گنجایشی برابر ۱۶۰ مگاوات دارد و برق موردنیاز ۳۵۰ هزار نفر را تأمین می‌کند.
همچنین بنا بر اطلاعات وزارت نیرو این نیروگاه قادر به کاهش میزان دی‌اکسید کربن تا ۲۴۰ هزار تن در سال خواهد بود.
پارک نور یک با هزینه‌ای بالغ‌بر ۵/ ۳ میلیارد یورو به‌عنوان اولین فاز این پروژه محسوب می‌شود. ساخت نیروگاه‌های نور ۲ و ۳ نیز در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ برنامه‌ریزی‌شده است. علاوه بر این پروژه نور ۴ هم در دست برنامه‌ریزی است. این نیروگاه در پایان سطحی برابر ۳۰ کیلومترمربع خواهد داشت و گنجایشی برابر ۵۰۰ مگاوات را تحت پوشش قرار می‌دهد که تا سال ۲۰۱۸ برق موردنیاز یک‌میلیون خانوار را می‌تواند تأمین کند.
این کشور پادشاهی منابع نفت و گاز کمی دارد و بیشترین واردات برق را در بین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا دارد؛ بنابراین باید انرژی‌های تجدید پذیر را به‌سرعت به کار گیرد. مراکش قصد دارد تا سال ۲۰۲۰، ۴۲ درصد نیاز انرژی خود را از این منبع تأمین کند. این نیروگاه یکی از ۵ نیروگاه خورشیدی برنامه‌ریزی‌شده در مراکش است که تا پایان سال ۲۰۲۰ مجموعاً قادر به تولید ۲ هزار مگاوات است.
[divider]اشتغال و رونق اقتصادی با انرژی‌های تجدیدپذیر[/divider]با جدیدترین طرح‌های فناوری، معماری و تأمین انرژی (به‌طور مثال سلول‌های خورشیدی کار گذاشته به‌طور عمودی در نمای ساختمان‌ها) می‌توان فرصت‌های شغلی طولانی‌مدتی در زمینه‌های تولید، نصب، نگهداری و ترمیم ایجاد کرده و با تأمین پایدار انرژی از طریق انرژی‌های تجدید پذیر در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی گام برداشت.
تابش مستقیم خورشید ۲۸۵۰ برابر انرژی موردنیاز بشر را پوشش می‌دهد اما در برابر انرژی باد، آب، زیست‌توده یا بیوماس و زمین-گرمایی که سازگارترین انرژی تجدید پذیر با طبیعت است، بزرگ‌ترین و مقرون به‌صرفه‌ترین و زیست‌محیطی‌ترین منبع انرژی محسوب نمی‌شود.
توسعه یک «شهر سبز» به‌عنوان چشم‌اندازی برای آینده با تأمین نیازهای اساسی بشر مانند خوراک، گرما، سرما و همچنین برق و با اندیشه صرفه‌جویی در انرژی و منابع طبیعی شروع می‌شود.
انرژی مصرف نشده به‌عنوان بزرگ‌ترین، زیست‌محیطی‌ترین و مقرون به‌صرفه‌ترین منبع انرژی محسوب می‌شود و این زمانی ممکن می‌شود که بتوان در رفتار و عادت‌های مصرف تغییر ایجاد کرده و در خرید دستگاه‌های برقی با مصرف بهینه انرژی تأمل شود، همچنین در ساخت خانه‌های بی‌مصرف یا حتی انرژی ساز و ایجاد سیستم‌ها و مدیریت‌های انرژی هوشمند شهری و کشوری همت گمارد.
[divider]الزامات و ضروریات[/divider]برای برنامه‌ریزی و توسعه شهر سبز پرسش‌های پژوهشی زیر مطرح می‌شوند:
– در یک شهر چه مقدار انرژی در چه زمانی موردنیاز است؟
– در یک شهر در چه زمان و چه مقدار انرژی از طریق نیروگاه‌های جدید تولید می‌شود؟
– چه امکاناتی برای ترکیب نیروگاه‌ها وجود دارد و چه ترکیبی معنا می‌دهد؟
مهم‌ترین امر در توسعه شهر سبز در ایران به‌کارگیری فرایند‌های بین‌المللی مانیتورینگ و بنچ‌مارکینگ فنّاوری‌ها برای واردات و ایجاد نیروگاه‌های انرژی‌های نو و تجدید پذیر است. در اروپا به دلیل به‌کارگیری ناکافی از بانک‌های اطلاعات و امکانات جست‌وجو، سالانه ضرری بالغ‌بر ۶۰ میلیارد یورو از پژوهش‌ها، نوآوری‌ها و پروژه‌های ناکارآمد، تکراری و دوباره‌کاری شده به بار می‌آید.
در کنار پیشگیری از چنین مضراتی، می‌توان از طریق جست‌وجوی فناوری‌ها به دانش روز نزدیک شد، در بودجه پژوهش‌ها و پروژه‌ها صرفه‌جویی کرد و چشم‌اندازی برای شرکت‌ها و مسئله بیکاری در ایران ایجاد نمود.
در آینده شهرها تنها می‌توانند شهرهای سبزی باشند که به‌عنوان قسمتی از یک ارگانیسم کلی در جهت خودکفایی مقاوم و پایدار در یک اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی شوند. طرح‌ها و فنّاوری‌ها درزمینه‌ی حمل‌ونقل، ساخت‌وساز، کار، عناصر و مواد اولیه، چرخه بازیافت زباله و تهیه مواد خوراکی و غیره در سراسر جهان در دسترس است و تنها باید به کار گرفته و اجرا شود.
منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”nofollow” openin=”samewindow” ]دنیای اقتصاد[/button]
