سال‌هاست که مسکن‌سازی برای بی‌خانمان‌ها در ساخت پناهگاه‌های موقتی خلاصه‌شده است؛ اما مؤسسه‌ی غیرانتفاعی Skid Row Housing Trust در لسآنجلس با هنر طراحی و معماری برخلاف این روند غالب عمل کرده است. این مؤسسه با همکاری معماران و طراحان روند جدیدی در خانه‌سازی برای بی‌خانمان‌ها در پیش‌گرفته است و تاکنون موفقیت بسیار خوبی در رسیدن به اهداف خود داشته است. شعار این مجموعه این است: اول مسکن، کاهش آسیب‌ها، طراحی برای برابری. این مجموعه معتقد است معماری می‌تواند در باز توانی بی‌خانمان‌ها بسیار مؤثر باشد و با بالا بردن کیفیت زندگی آن‌ها، احساس محترم بودن و ارزشمندی را به آن‌ّ‌ها برگرداند. در لسآنجلس نردیک به ۴۷۰۰۰ بی خانمان وجود دارد.
مؤسسه‌ی غیرانتفاعی Skid Row Housing Trust، پروژه‌های زیادی را در لسآنجلس اجرا کرده است. در اینجا سه تا از این پروژه‌ها را به‌اختصار معرفی می‌کنیم:
[divider]پروژه‌ی ستاره[/divider]
کارویژه‌ی این مجموعه بیشتر شبیه یک دهکده‌ی کوچک است تا یک آپارتمان شخصی. Michael Maltzan معمار این مجموعه، تاکنون سه بار با مؤسسه‌ی غیرانتفاعی Skid Row Housing Trust همکاری داشته و مجموعه‌های مشابهی را برای بی‌خانمان‌ها طراحی کرده است.
علاوه بر ۱۰۲ آپارتمان پیش‌ساخته که به شکلی مبتکرانه در ۴ طبقه‌ی تراس‌دار قرار داده‌شده‌اند، آپارتمان‌های ستاره در طبقه‌ی همکف یک درمانگاه پزشکی دارد. در بالای آن، یک باغچه و یک فضای ورزشی روباز و فضایی برای کلاس‌های آموزشی. مساحت هر واحد آپارتمان حدود ۲۸ مترمربع است که لوازم‌خانگی خیلی ضروری هر خانه مانند اجاق پخت‌وپز و یخچال را هم دارد.
Michael Maltzan می‌گوید: «هدفش این بوده که ساکنان این مجموعه احساس کنند که عضوی از یک اجتماع پویا و صمیمی هستند.»
[divider]پیدایش نو[/divider]
طراح این مجموعه Wade Killefer است. این پروژه در سال ۲۰۱۲ به اتمام رسید و دارای ۱۰۶ واحد است که دوسوم آن به بی‌خانمان‌ها اختصاص دارد و یک‌سوم باقی‌مانده به هنرمندان محلی داده‌شده که نیاز به مسکن ارزان‌قیمت داشته‌اند. در طبقه‌ی همکف این مجموعه و در حاشیه خیابان فضاهای تجاری طراحی‌شده است. مساحت واحدهای این پروژه هم حدود ۲۸ مترمربع است. صحن حیاط این مجموعه احساس بودن در فضای بزرگ و دلباز را برای ساکنان که واحدهایشان کوچک است فراهم می‌کند. Wade Killefer می‌گوید: واحدهای این مجموعه درست همان‌طور که دیگر آپارتمان‌های شخصی طراحی می‌شوند، طراحی شده‌اند و همه‌ی امکانات یک زندگی معمول را دارا می‌باشند، فقط ابعادشان کوچک است. این واحدها دارای پنجره‌های بزرگ نورگیر، آشپزخانه‌ای کوچک و زیبا، جایی برای تختخواب و جایی برای تماشای تلویزیون دارند.
[divider]پروژه ۶[/divider]
نام این پروژه از اصطلاحی نظامی می‌آید. در ارتش وقتی می‌گویند: «۶ تو دارم» یعنی هواتو دارم. وجه‌تسمیه نام‌گذاری مجموعه هم همین است. مکانی برای حمایت از بی‌خانمان‌های آسیب‌دیده در خیابان تا بتوانند در مدتی که در این مجموعه اقامت دارند، دوباره توانمند شوند، شغلی بیابند و احساس سرزندگی و بودن در اجتماع را به دست بیاورند.
معمار این پروژه Brooks + Scarpa Architects هستند. این مجموعه ۵۲ آپارتمان دارد که دورتادور یک صحن عمومی را که در طبقه‌ی دوم قرار دارد فرا می‌گیرند. این طراحی باعث می‌شود همه‌ی آپارتمان‌ها علاوه بر اینکه نمای خیابان را داشته باشند از طریق صحن داخلی با همسایگان خود نیز تماسی بصری داشته باشند. ایجاد فضای عمومی امن و درعین‌حال گشوده از ویژگی‌های طراحی این مجموعه است.
[divider]نتیجه‌گیری[/divider]معمولاً وقتی صحبت از مسکن اجتماعی و خانه‌سازی برای بی‌خانمان‌ها می‌شود، به یاد مجموعه‌های بی‌روح بتنی یک‌شکل و اندازه‌ای می‌افتیم که هم ازنظر موقعیت مکانی‌شان در شهر و هم ازنظر نوع طراحی‌شان، از سایر مکان‌های شهر جدا می‌افتند. به‌عبارت‌دیگر، اختلاف طبقاتی و محرومیت اقتصادی و اجتماعی به جدایی گزینی فیزیکی منجر می‌شود. تجربه‌ای که در لسآنجلس اتفاق افتاده، این تصویر کلیشه‌ای از مسکن اجتماعی را به چالش می‌کشد. محل ساخت این پروژه‌ها عمدتاً در بافت مرکزی شهر لسآنجلس است و طراحی آن‌ها به گونه ایست که ساکنان آن از سکونت در آن‌ها شرمنده نیستند. در طراحی این مجموعه‌ها به چیزی فراتر از فراهم آوردن یک سرپناه فکر شده است. فراهم آوردن امکانات بهداشتی-درمانی و آموزشی و ورزشی و مهم‌تر از همه مکانی برای شکل‌گیری روابط اجتماعی و حس ارزشمندی و احترام و بازگشت به اجتماع، مدنظر طراحان و معماران این پروژه‌ها بوده است. گرچه در نگاه اول، هزینه‌ی این پروژه‌ها زیاد به نظر می‌رسد اما اگر هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی و انسانی پدیده‌ی بی‌خانمانی را در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم در کل جامعه با باز توانی این قشر آسیب خورده و بازگرداندن آن‌ها به چرخه‌ی فعالیت و زندگی، سود هم می‌برد.
