در کراچی- ششمین شهر جهان ازنظر تنش آبی- بعضی مردم حتی برای وضو گرفتن و شستشوی ظروفشان هم آب ندارند.
کراچی- محل سکونت بیش از ۲۰ میلیون انسان- در حال حاضر تنها برای نصف جمعیت خود منابع آبی دارد. بر اساس اعلام مسئولان آب و فاضلاب کراچی، درحالی‌که نیاز روزانه شهر به آب حدود ۵ میلیون مترمکعب است، این شهر توانایی تأمین تنها ۲ میلیون و پانصد هزار مترمکعب آب را دارد. بااین‌وجود نرخ رشد سالانه‌ی جمعیت ۴.۵ درصدی کراچی به این معنی است که سالانه حدود ۱ میلیون نفر تازه‌وارد- مهاجران اقتصادی، پناه‌جویان و آوارگان- وارد شهر می‌شوند و این فشار مضاعفی را به منابع محدود فعلی وارد می‌کند.
موفیزخان، مغازه‌داری اهل اورانگی در غرب کراچی که دچار رکود اقتصادی است می‌گوید: «از زمان بروی کار آمدن این دولت در سال ۲۰۱۳، ما آب نداشته‌ایم.» موفیزخان راه‌های مختلفی را برای نتیجه گرفتن امتحان کرده است: از نوشتن نامه و تظاهرات خیابانی و ایستادن در صف‌های طویل تانکر آب گرفته تا درگیر شدن با سایر ساکنانی که آن‌ها هم از کمبود آب رنج می‌برند.
بحران آب نتیجه چند عامل است. منابع کمیاب همیشه از تأمین نیاز جمعیت روبه رشد عاجزند. سد هاب امسال زودتر خشک شد و کراچی حالا فقط به یک منبع آب متکی است و آن‌هم رودخانه ایندوس در ۱۲۰ کیلومتری شهر است. این مسیر طولانی باعث می‌شود تقریباً ۳۰ درصد آب براثر نشت و دزدی آب از بین برود. این مشکل با عملکرد ضعیف ایستگاه‌های قدیمی و ناکافی پمپاژ تشدید هم می‌شود.
وقتی هم که آب به شهر می‌رسد معضل نابرابری پیش می‌آید؛ چراکه هیچ‌گونه نظام اندازه‌گیری برای مشاهده میزان واقعی مصرف و هدررفت آب وجود ندارد. علاوه بر این‌ها، به علت فساد مزمن و سوء مدیریت دولتی، مافیای آبی وجود دارد که با سوراخ کردن و برداشت غیرقانونی آب، آن را در بازار سیاه به قیمت بالایی می‌فروشد.
طاها انیس که یک روزنامه‌نگار است می‌گوید: «در بسیاری از مکان‌ها مردم مجبور نیستند آبی که برای منازلشان در نظر گرفته‌شده بود را خریداری کنند، به‌علاوه محلاتی که به منابع عرضه آب نزدیک‌ترند سهم بیشتری از آب مصرف می‌کنند». تقریباً سه‌چهارم ساکنان کراچی به علت ناراحتی‌شان از کمبود آب و کیفیت بدش، قبض‌های آب خود را پرداخت نمی‌کنند.
اما با بدتر شدن کمبود آب، ناآرامی‌های مدنی هم به وجود آمده‌اند. این ماه معترضان در جنبش موتاهیدا قوآمی (MQM)، با شکستن خمره‌ی آب جلوی خانه نخست‌وزیر، خواستار رسیدگی دولت به مشکل کمبود آب شدند. در محله‌ی فقیرنشین یوساف هم مردم در اعتراض به کمبود آب و قطع مکرر برق تظاهرات کردند. نخست‌وزیر سید قیام علیشاه، در پاسخ به اعتراضات پیشنهاد کرد خشک‌ترین مناطق کراچی از تانکر رایگان آب استفاده کنند.
در طول ماه رمضان که همراه با موج گرمای شدیدی بود، ساکنان از وقوع بحران سلامت عمومی به خاطر گرمای شدید و کمبود آب در ترس و اضطراب بودند. در موج گرمای سال گذشته- که آن‌هم با رمضان مصادف شده بود- گفته شد جان یک‌میلیون و سیصد هزار نفر به خاطر کمبود شدید آب به خطر افتاده است.
مسئولان وزارت بهداشت با ایجاد بیش از ۱۷۰ مرکز توان‌بخشی در شهر شامل نقاطی برای توزیع آب جهت جلوگیری از گرمازدگی و کم‌آبی بدن امیدوارند امسال مرگی براثر موج گرما رخ ندهد.
برای تسکین بحران، هیئت آب کراچی قرار است به‌زودی طرح ۲۵ میلیارد روپیه‌ای K4 را برای انتقال آب از دریاچه کینجار به اجرا دربیاورد اما منتقدان معتقدند در زمان افتتاح طرح (دو سال دیگر) با توجه به رشد جمعیت فاصله بین عرضه و تقاضای آب همچنان حفظ خواهد شد.
شرکت آب و فاضلاب کراچی همچنین برای کاهش هدررفت آب در لوله‌های انتقال آب قصد دارد ایستگاه پمپاژ اصلی شهر را ارتقاء دهد. تأسیسات آب‌شیرین‌کن هم بااینکه پیشنهادشده اما آن‌هم مشکلات گران‌قیمت خود را دارد.
بحران کمبود آب در کراچی، قسمتی از ناامنی آبی در سراسر پاکستان است. آن‌طور که مجمع اتاق‌های بازرگانی و صنعت پاکستان اعلام کرده، کمبود آب بزرگ‌ترین تهدید برای این کشور است؛ زیرا معیشت اکثر مردم وابسته به بخش کشاورزی وابسته به آب است. پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۲۵ پاکستان- ششمین کشور پرجمعیت دنیا- منابع تأمین آبش را به اتمام خواهند رساند و تا سال ۲۰۴۰ سطح تنش آبی این کشور در مقایسه با همسایگانش در منطقه از همه بیشتر خواهد بود.
در بسیاری از کلان‌شهرها در جهان درحال‌توسعه، این سؤال که چه منبع آبی تکاپوی نیاز جمعیت روبه رشد را خواهد داد به همان اندازه بی‌پاسخ مانده که سؤال‌ها درباره بحران مدیریت دولت بر سایر منابع اصلی بی‌پاسخ مانده است.
منبع:[button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”nofollow” openin=”samewindow” url=”https://www.theguardian.com/global-development-professionals-network/2016/jun/28/karachi-pakistan-water-crisis”]گاردین[/button]
