نویسنده: مارتین پاولی| سردبیر مجله معماری جهان
مترجم: شهاب‌الدین تصدیقی| دانشجوی مطالعات معماری دانشگاه تهران.
سی سال پیش[۱]، پیتر بلیک[۲]، مورخ معماری نوشت: «معماری مدرن بدون پیش‌ساختگی، همانقدر تصورناپذیر است که مسیحیت بدون صلیب». یادآوری سخنان او، به ویژه اکنون درآخرین روزهای سال ۱۹۹۹ که هنوز پرونده برای انتخاب نامزدهای بهترین معمار قرن باز است، خالی از لطف نخواهد بود. بیشتر اوقات این ۹۹ سال، کعبه‌ی آمال جنبش مدرنیسم، ساختمان‌هایی بود که به صورت خط تولیدی ساخته شوند؛ هدف نهایی تمامی معماری‌های پیشرو، از سنت الیا[۳] تا کترایت پیکارد[۴].
مردی که بیش از همه به این رویا باور داشت و عمیق‌تر از هر کس دیگر به نیازها و منافع یک معماری صنعتی‌شده اندیشید، کنراد واکسمان بود. نامش کمتر در محافل معماری این روزها شنیده می‌شود، هر چند که بیست سال هم از مرگش نمی‌گذرد. واکسمان تئوریسین پیشگام و در تمام طول عمر حرفه‌ای‌اش متخصص و استاد ساختمان‌سازی صنعتی بود؛ پس نامش قطعا در زمره‌ی نامزدهای عنوانِ بهترین معمار قرن بیستم جا دارد.
واکسمان در ۱۹۰۱ در جایی به دنیا آمد که بعدها جزئی از آلمان شرقی و بعدتر بخشی از لهستان شد. او اولین بار با ساخت خانه‌ای در حومه‌ی برلین برای آلبرت اینشتین توجه عموم را به خود جلب کرد. همچون میس فان درروهه[۵] و ریچارد نویترا[۶]، او نیز در نظام قدیمی کارآموزی آلمان تربیت شد و همچون آلبرت اشپیر[۷] ابتدا نجاری را آموخت و سپس در درسدن زیر دست هاینرش تسنیو[۸] تحصیل کرد. بعدها او معمار بزرگترین کارخانه‌ی چوب اروپا شد، جایی که برای نخستین بار علاقه‌ی او به سطوح و سیستم‌های ارتباطی شعله‌ور گردید. پس از کار در ایتالیا و فرانسه، در سال ۱۹۴۱ درست کمی قبل از آغاز جنگ میان آلمان و آمریکا، توانست با تدبیری به ایالات متحده بگریزد. شهرت او در آنجا بیشتر از همه مرهون نقشش در گسترش پیش‌ساختگی بود که در پی جنگ جهانی دوم و سال‌های بازسازی پس از آن اتفاق افتاد.
زندگی حرفه‌ای واکسمان در سال‌های جنگ، به طور عمده در همکاری با والتر گروپیوس برای توسعه‌ی «سیستم خانه‌ی بسته‌بندی[۹]» و تاسیس «شرکت سهامی عام پنل[۱۰]» سپری شد. در ۱۹۴۵، این شرکت برای صنعت خانه‌های پیش‌ساخته‌ی آمریکا به مثابه «ناسا» بود. واکسمان به تنهایی نزدیک به ۱۰۰ ابداع و اختراع در رابطه با اتصالات و پنل‌ها به ثبت رسانید و همچنین مسئول طراحیِ آشیانه‌های قاب‌فضاییِ نیروی هوایی آمریکا بود.
بعد از ۱۹۵۰ واچسمن از صنعت پیش‌ساختگی بیرون آمد و استاد تحقیقات عالی ساختمانی در موسسه‌ی صنعتی ایلینویز[۱۱] شد، جایی که توانست حتی یک نسل قبل از شروع آنالیزهای کامپیوتری، پتانسیل‌های اقتصادی و اجرایی اتصالات استانداردشده‌ی پیش‌ساخته‌ی چندکارکردی را ثابت کند. او در کتاب بنیادی خود «نقطه‌ی چرخش ساختمان: سازه و طراحی» نظامی سازه‌ای مبتنی بر یک قطعه‌ی واحد تکرارشونده را معرفی کرد که قابلیت کاربرد در ساختمان‌های تا ۵طبقه را نیز داشت. همین‌طور یک قاب فضایی ۲۰۰متری که در سقف و تنها با یک متصل‌کننده ساخته شد. او همچنین طرح کارخانه‌ای را در کتابش گنجاند، که دستگاه پرس پرکارش می‌توانست در سال برای ۵۰۰ واحد مسکونی قطعات آلومینیومی تولید کند.
گرچه واکسمان بعضی از سازه‌های قاب‌فضایی خود را در دهه‌ی ۱۹۶۰ ساخت – که احتمالا مشهورترینشان سازه‌ی ترمینال فرودگاه بین‌المللی بالتیور در واشنگتن است – پیشرفته‌ترین تحقیقات این معمار قرار بود که در آینده‌اش رقم بخورد. او اعتقاد داشت که انواع گونه‌های معماری در آینده به سوی یک همگرایی پیش می‌روند. در آن نقطه، معماری عبارت خواهد بود از فرآیند تکثیر سلول‌ها و عناصر در تبعیت از قوانین صنعتی شدن. او پیش‌بینی کرده بود: «مرز میان محصول، عنصر سازه‌ای و ساختمان محو خواهد شد» و «ساختمان‌ها به عنوان بخشی از یک کُلِ بزرگتر محسوب خواهند شد که آن کُل به طور متداوم در حال شکل‌دهی به منظر و شکل تمدن است».
واکسمان درگذشت. در کالیفرنیا، همچون بسیاری از متفکرین اروپایی مهاجر هم‌نسل خودش. او بر پیکر این سرندیپیتی که نامش سیستم دانشگاهی آمریکاست همچون زینتی فاخر بود.
[divider]پی‌نوشت[/divider]
[۱] این متن دردوم دسامبر سال ۱۹۹۹ منتشر شده است- و.
[۲] Peter Blake
[۳] Sant ‘Elia
[۴] Cartwright Pickard
[۵] Mies van der Rohe
[۶] Richard Neutra
[۷] Albert Speer
[۸] Heinrich Tessenow
[۹] Packaged House System
[۱۰] General Panel Corporation
[۱۱] Illinois Institute of Technology
[divider]منبع[/divider]
[button color=”red” size=”normal” alignment=”none” rel=”follow” openin=”samewindow” url=”https://www.architectsjournal.co.uk/home/konrad-wachsmann-the-greatest-architect-of-the-twentieth-century/775551.article”]architectsjournal[/button]
