سانتیاگو کالاتراوا، معماری و فراتر از آن

سانتیاگو کالاتراوا (متولد ۲۸جولای ۱۹۵۱) یکی از مشهورترین و بحث برانگیزترین معماران امروز است که برای ساختمان‌های مجسمه گونه‌ی نئوفوتوریستی و جسورانه‌اش و همچنین طراحی بیش از ۵۰ پل در سرتاسر دنیا شناخته‌ شده‌است. کالاتراوا هم در غالب معمار و هم مهندس سازه آموزش دیده‌است. فرم‌ها و عناصر شاعرانه‌ی معماری کالاتراوا در جهان شناخته‌شده و تحسین برانگیزاند. در کارهای او هم قوانین فیزیک به چالش کشیده می‌شوند و هم نوعی حس جنبش به درون عناصرِ ساکن القا می‌شود. بلند پروازی‌های شاعرانه‌ی او در طراحیِ ساختمان‌ها و پل‌هایش کوله باری از تحسین‌های بین‌المللی را برای کالاتراوا به‌همراه داشته است. مهندس معمار و هنرمند اسپانیایی، شصت و یکمین برنده‌ی مدال طلای موسسه‌ی آمریکایی معماران AIA است که در ۱۱ فوریه ۲۰۰۵ طی مراسمی در موزه ملی ساختمان واشنگتن دریافت کرد.

۸ دلیلی که نشان می‌دهد چرا سانتیاگو کلاتراوا برنده‌ی جایزه برتر معماری اروپا شد^[۱]

طی مراسمی که در طبقه دهم مرکز تجارت جهانی نیویورک برگزار شد؛ سانتیاگو کالاتراوا ( Santiago Calatrava ) به عنوان برنده‌ی جایزه برتر ۲۰۱۵ معماری اروپا معرفی شد. جایزه‌ توسط مرکز اروپایی طراحی هنر معماری، مطالعات شهری و موزه مدرسه شیکاگو اهدا شد. این جایزه، به افرادی تعلق می‌گیرد که به حفظ میراث معماری و تاریخ اروپا کمک می‌کنند. بیارک اینگلس، شرکت نروژی TYIN Tegnestue و Marco Casagrande، برندگان ادوار گذشته این جایزه هستند. سانتیاگو کالاتراوا، معروف‌ترین برنده این جایزه محسوب می‌شود. پروژه‌های خارق‌العاده او در سراسر اروپا و نقاط مختلف دنیا خودنمایی می‌کنند. دلایل زیر، علت تمایز او با دیگر همکارانش را اثبات می‌کند.

[divider]ترکیب معماری، هنر و مهندسی [/divider]

توانایی کالاتراوا در تبدیل یک زیرساخت حمل‌ونقل به یک نقطه نمادین شهر، شاید اصلی‌ترین نقطه قوت او باشد. در بین معماری‌های چشمگیر او، می‌توان از پل Chords در شمال بیت‌المقدس (کرانه‌ی باختری رود اردن) اشاره کرد. این پل، فقط یک نماد مدرن نیست؛ سیستم روشنایی پل، به حل بعضی از مشکلات ناشی از ترافیک کمک می‌کند.

پل Chords، سانتیاگو کالاتراوا / شمال بیت‌المقدس

[divider]پاسخی صحیح، به اقیلمی خاص[/divider]

ساختمان نوآوری، علم و فناوری دانشگاه پلی تکنیک فلوریدا در اقلیمی نیمه حاره‌ای قرار دارد. بافت زیست‌محیطی ساختمان از طریق پوسته پویا آن، به‌خوبی مشهود است. ساختمان باله دار دانشگاه، نورگیری بزرگ دارد که یک سیستم هیدرولیک سایه‌انداز دارد و با آلاچیق‌های سفیدی احاطه شده که از شدت تابش نور خورشید به داخل ساختمان جلوگیری می‌کند.

ساختمان نوآوری، علم و فناوری دانشگاه پلی تکنیک فلوریدا، اثر سانتیاگو کالاتراوا

[divider]طراحی جسورانه فراتر از سبک[/divider]

بیشتر دوستداران معماری، ساختمان‌های کالاتراوا را از طریق فولاد سفید درخشان، بتن و اسکلت‌های خمیده می‌شناسند. این مرد اسپانیایی ثابت کرده که در صورت نیاز از سبک خود فاصله می‌گیرد. پل عابر پیاده شهر کلگری، از نظر اندازه نسبت به دیگر پل‌های جاده‌ای کالاتراوا کوچک‌تر است و در آن از خطوط قرمزی استفاده کرد که بارنگ‌های سبز و آبی پیرامون در تضاد است.

پل عابر پیاده‌ی شهر کلگری در ایالت آلبرتا، کانادا، اثر سانتاگو کالاتراوا

[divider]درآمیختگی فرم و عملکرد در مقیاسی بزرگ[/divider]

اگرچه کالاتراوا به خاطر ساختارهای مجسمه‌ای بزرگ مشهور است اما نشان داده که حتی در طرح‌های نمادین نیز از کارایی غفلت نکرده است. ایستگاه راه‌آهن لیژ بلژیک، مثالی خوبی در این زمینه است. یک طاق عظیم که از دنده‌های سفید تشکیل شده و در کنار ایجاد یک ورودی فاقد ستون، دروازه‌ای کاربردی و دیدنی نیز بر روی توریست‌ها باز کرده است.

ایستگاه راه‌آهن لیژ بلژیک، اثر سانتیاگو کلاتراوا

[divider]قدرت یک شبح پنهان[/divider]

طرح مراکز حمل‌ونقل، از ایستگاه قطار تا فرودگاه، تأثیری مثبت و به‌یادماندنی روی شهرهای مختلف دنیا گذاشته است. کالاتراوا، این اصل را بهتر از هر کسی می‌داند. او این اطمینان را به وجود آورده که  هر شخصی به لیون سفر کند؛ ساختمان شبح مانند ایستگاه قطار سنت اگزوپری و فرودگاه لیون را به خاطر خواهد سپرد. جهش ناگهانی بام سیاه ساختمان مانند منقار پرنده است. این ساختمان در سال ۱۹۹۴ افتتاح شد.

ایستگاه قطار سنت اگزوپری و فرودگاه لیون، اثر سانتیاگو کالاترhوا

[divider]طراحی فراتر از انتظار[/divider]

کالاتراوا را با طراحی ساختمان‌های عمومی می‌شناسیم؛ چه یک ساختمان هنری مانند موزه میلواکی و چه دانشگاه فلوریدا. علاوه بر این، او اثبات کرده که در پروژه‌های رقابتی تجاری و مسکونی نیز موفق است. شکل غیرعادی برج مالمو، زمانی که ده سال پیش افتتاح شد؛ اولین برج پیچشی دنیا محسوب می‌شد و موفق به دریافت جوایز متعددی شد.

[divider]طراحی در میان جنگلی از ساختمان[/divider]

هرچند که کالاتراوا، گاهی با سایت‌های باز و بدون مانع مواجه بوده، گاهی نیز با چالش‌های فیزیکی یا سیاسی نیز روبه‌رو بوده است. شاید چالش‌برانگیزترین پروژه او، مرکز تجارت جهانی PATH باشد که در دل جنگلی از ساختمان‌های بلند قرار گرفته است.

مرکز تجارت جهانی PATH، اثر سانتیاگو کالاتراوا

[divider]ترکیب سنت و معماری[/divider]

بیشتر پل‌های کالاتراوا، به عنوان شاهکار معماری دیده می‌شوند اما کالاتراوا می‌تواند هنگام مواجه با چالش ترکیب بافت تاریخی و طراحی مدرن، رویکردی ظریف پیدا کند. نتیجه طرح او برای پل کانال بزرگ ونیز، بر اساس شفافیت، انعکاس و نور شکل گرفته است.