نام «عمارت مسعودیه» با اظهارات محمدسالاری رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران دوباره سر زبان‌ها افتاده است؛ وی ادعا کرده است که این ساختمان تاریخی به دلیل حمله موریانه‌ها و عدم رسیدگی بهره‌بردار در معرض آسیب است. ادعایی که توسط مشاور مرمت بنا و شرک عظام (بهره‌بردار) تکذیب می‌شود. در میان اظهارات متنوع و متناقض نهادهای مرتبط با موضوع، سرنوشت واقعی عمارت مسعودیه نامعلوم است. در این گزارش سعی کرده‌ایم با تماس با نهادهای مرتبط واقعیت وضعیت عمارت مسعودیه را کشف کنیم.
این عمارت یک ساختمان تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در تهران، میدان بهارستان قرار دارد. این اثر در تاریخ ۲۷ دی ۱۳۷۷ با شماره‌ی ثبت ۲۱۹۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. باغ عمارت مسعودیه با دستور مسعود میرزا حاکم اصفهان، ملقب به ظل‌السلطان فرزند ناصرالدین‌شاه، به سرکارگری رضا قلی خان (ملقب به سراج الملک) در زمینی به وسعت حدود ۴۰۰۰ مترمربع و مرکب از بیرونی (دیوان‌خانه) و اندرونی و دیگر ملحقات بناشده است. درواقع نام این عمارت نیز برگرفته از نام مسعود میرزا به مسعودیه شهرت یافته است.
[divider]سابقه‌ی مرمت و بهره‌برداری از بنا[/divider]
این عمارت اما در سال ۸۹ توسط صندوقِ احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی دریکی از اولین مزایده‌های این صندوق به شرکت سرمایه‌گذاری ساختمانی عظام برای مدت ۵۹ سال که شامل سه سال مرمت و هفت سال تنفس ساختمان بود برای ساخت هتلی پنج ستاره واگذار شد. میراث فرهنگی تهران شرکت مشاوره‌ی عمارت خورشید را برای مشاوره‌ی طرح مرمت و احیای این مجموعه‌ی تاریخی به شرکت سرمایه‌گذاری ساختمانی عظام معرفی می‌کند.
به گفته مهندس فرامرز پارسی (رئیس شرکت مشاوره‌ی عمارت خورشید)
این شرکت (عمارت خورشید)، نخست امکان‌سنجی عمارت مسعودیه را برای ساخت هتلی پنج ستاره انجام داده و در جلساتی که بین شرکت مشاوره، شرکت بهره‌بردار و صندوق میراث فرهنگی با حضور مهندس مختاری نماینده‌ی صندوق حفظ و احیاء، مهندس رایتی نماینده‌ی میراث فرهنگی، دکتر ایزدی نماینده‌ی وزارت مسکن و مهندس تقی زاده نماینده‌ی شرکت سرمایه‌گذاری عظام انجام شد امکان تبدیل‌شدن عمارت مسعودیه به یک هتل پنج ستاره وجود نداشت و به دلیل نبود فضاهای مطلوب هتل در این عمارت، استاندارهای هتل‌سازی، آسیب به بنا برای ایجاد تأسیساتی که هتل پنج ستاره نیاز دارد و همچنین بسته شدن درِ این اثر میراث فرهنگی بر روی مردم عادی بازدیدکننده از بنا به نفع این ساختمان تاریخی نبود که به هتلی تبدیل شود؛ که این استدلال‌ها متفقاً توسط اعضای حاضر در این جلسات قبول‌شده بود پس شرکت مشاوره‌ی عمارت خورشید پیشنهاد تبدیل‌شدن این مجموعه‌ی تاریخی را به‌جای هتلی پنج ستاره به یک مجموعه‌ی فرهنگی-هنری بر اساس طرح‌های امکان‌سنجی داد.
این موضوع به نقل از مهندس تجریشی یکی از اعضای عظام و از مسئولین طرح مجموعه‌ی مسعودیه، مورد تائید شرکت عظام و همچنین بخش فنی میراث فرهنگی نیز واقع می‌شود. مهندس تجریشی ادامه می‌دهد:
تبدیل‌شدن عمارت مسعودیه به‌جای یک هتل پنج ستاره به یک مجموعه‌ی فرهنگی-هنری مورد تائید شرکت عظام، شرکت مشاوره‌ی عمارت خورشید و نمایندگان فنی میراث فرهنگی بود ولی بخش حقوقی میراث بر اساس قرارداد قدیمی حاضر به این تغییر کاربری نمی‌شد. قرار شد این موضوع در جلسه هیئت دولت نیز مطرح شود و همین بروکراسی و کاغذبازی منجر به اخلال در پیشرفت کار شد.
مهندس پارسی رئیس شرکت مشاوره عمارت خورشید نیز دعوای حقوقی مطرح‌شده بین عظام و صندوق احیا (وابسته به سازمان میراث فرهنگی) را عامل توقف مرمت‌های صورت گرفته بر روی این مجموعه از سه سال پیش مطرح کرد و گفت با نظارت و تائید مقامات ارشد میراث فرهنگی این اختلاف حقوقی قابل‌رفع شدن بود که متأسفانه این امر اتفاق نیفتاد.
او در ادامه گفت اما شرکت عظام می‌توانست برخی از طرح‌های مرمتی این مجموعه که فارق از کاربری آینده‌ی آن بود همچون مرمت سردر یا در و پنجره‌های آن را که طرح‌های نهایی و فاز دو آن نیز موجود بود را انجام دهد که متأسفانه به دلیل همین اختلاف انجام نداد و به تعهدات خود عمل نکرد و از پنج‌سالِ پیش که این مجموعه به شرکت عظام واگذار شد نخستین رفع خطر اولیه برای این مجموعه توسط شرکت عظام انجام شد اما این رفع خطر تنها برای دو الی سه سال مؤثر بود که با به وجود آمدن اختلاف حقوقی بین شرکت بهره‌بردار و صندوق احیاء (میراث فرهنگی) رفع خطرهای بعدی انجام نشد. به‌گونه‌ای که در طوفان اخیر تهران به برخی از اروسی‌های در و پنجره‌های این بنا و برخی دیگر از تزئینات آن آسیب‌هایی هرچند کوچک وارد شد و دیوار غربی مجموعه که به سمت خیابان ملت است خطر ریزش دارد که اگر این ریزش اتفاق بیفتد امکان تخریب و رانش بخش‌های دیگر این عمارت باارزش نیز وجود داد. مهندس تجریشی نماینده شرکت عظام با تائید این آسیب‌ها گفت «ما بارها با صندوق حفظ و احیای میراث فرهنگی راجع به این دست موضوعات مکاتبه کردیم که پاسخی نیافتیم».
برای حفظ بی‌طرفی رسانه‌ای و کسب اطلاعات جامع‌تر از تحریریه «رویدادهای معماری» چندین بار با مهندس صانعی مسئول روابط عمومی صندوق حفظ و احیای میراث فرهنگی تهران تماس گرفتیم که ایشان مصاحبه راجع به این موضوع را به هفته‌ی آینده موکول کردند.
خبرگزاری فارس به نقل از محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر از تخریب بخش‌های زیادی از این عمارت توسط موریانه‌ها خبر داد است، اما به نظر می‌رسد این اظهارنظر ناآگاهانه بوده است چراکه هم نماینده‌ی شرکت مشاور و هم شرکت بهره‌بردار با دلایل فنی از در معرض آسیب نبودن این بنا توسط موریانه در چند سال اخیر خبر دادند. از آنجا که سازه اصلی بنا آجری است و موریانه به دنبال غذای منتخب در سازه‌های چوبی داخل سازه‌های آجری می‌گردد بنابراین نمی‌تواند آسیب جدی به عمارت وارد کند و آثار موریانه مشاهده شده روی بنا مربوط تزئینات چوبی و دوره‌ی پیش از مرمت و واگذاری بنا به بهره‌بردار است.
مهندس پارسی در ادامه خواستار شد «با توجه به شرایط موجود، هرکسی باید در حد توان و به‌صورت سریع برای رفع خطر از این بنای باارزش کوشش کند».
