اعلام نهایی برندگان و مستند داوری مسابقه طراحی داخلی و ورودی‌های ایستگاه شماره یازده خط یک متروی تبریز

[cbtabs][cbtab title=”بیانیه دبیرخانه مسابقه “]

مسابقه طراحی داخلی و طراحی ورودی‌های ایستگاه‌های متروی تبریز

(مسابقه دوم، ایستگاه شماره ۱۱، میدان ساعت)

بیانیه دبیرخانه مسابقه

تبریز ـ ایران، ۶ آذر ماه ۹۵

مسابقه بین‌المللی طراحی داخلی و ورودی‌های ایستگاه شماره ۱۱ خط یک متروی تبریز (میدان ساعت)، دومین مسابقه از سری مسابقاتی بود که سازمان قطار شهری تبریز و حومه برای ارتقاء کیفی ایستگاه میدان ساعت و نیز بهره‌گیری از تجارب حرفه‌ای و ایده‌های نو در طراحی این ایستگاه سازمان داد. مهندسان مشاور عمارت خورشید به عنوان مشاور برگزاری و کامران دهقان به عنوان مدیر مسابقه انتخاب شد. مسابقه تحت نظارت دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی برگزار شد و خانم اوین کمانگرپور نماینده دبیرخانه دائمی در برگزاری مسابقه بوده و در جلسات داوری حضور داشتند.

فراخوان مسابقه ۱۰ مرداد ماه ۱۳۹۵ منتشر و تا ۲۳ مهر ماه، ۵۲۲ شرکت‌کننده داخلی و خارجی به صورت انفرادی و گروهی در قالب شخصیت‌های حقیقی و حقوقی در مسابقه ثبت نام کردند. ۸۳ اثر به دبیرخانه مسابقه ارایه شد. این آثار پس از بررسی کمیته فنی در روزهای ۲۷ و ۲۸ مهرماه به همراه گزارش کمیته فنی در مورد هر اثر، به هیأت داوران تحویل شد. همه ۸۳ اثر دریافتی در روزهای یکم تا سوم آبان ماه با حضور اعضای هیأت داوری مسابقه (خانم هما فرجادی و آقایان اکبر تقی‌زاده اصل، چینو زوکی، امیرحسین طاهری، شهاب کاتوزیان و مرتضی میرغلامی) به ریاست خانم هما فرجادی داوری شدند. هیات داوران پس از سه مرحله داوری ۱۰ اثر را برگزیدند که از این تعداد ۵ اثر رتبه‌بندی شد و ۵ اثر (بدون رتبه‌بندی) شایسته تقدیر شناخته شد. کارفرما برای ارج نهادن به تلاش‌های شرکت‌کنندگان علاوه بر ۳ اثر نخست برگزیده داوران، جایزه ویژه را به دو اثر از میان ۸۰ اثر دیگر مسابقه اعطا می‌کند. مشخصات برگزیدگان، جوایز ویژه کارفرما و جزییات مراحل داوری در بیانیه هیات داوران و پیوست این بیانیه منتشر می‌شود.

سازمان‌دهندگان (کارفرما، مشاور و مدیر) باور دارند که مسابقه صرفاً ابزار یا روشی برای انتخاب یک اثر نیست بلکه عاملیتی بر آن متصور است که از طریق کنشگران مختلف با ساز و کاری مشخص تجلی می‌یابد. مسئولیت حرفه‌ای ـ اجتماعی، تفکر خلاق و ایده‌پردازی طراحانه الزامات این ساز و کارند. با این چشم‌انداز مسابقه با راهبرد «ایستگاه‌های مترو: از مقصد تا مکان» (Turning Destinations into Places) در چهارچوب ارزش‌های زیر سازمان‌دهی شد:

ـ توجه به ایده‌هایی نو و تجارب جهانی و حرفه‌ای

ـ برگزاری مسابقه‌ای شفاف، سالم و رقابتی

ـ توجه به ابعاد انسانی و اجتماعی ابنیه عمومی

ـ توجه به شرایط شهروندان ناتوان، کم‌توان و سالمند

برگزارکننده بر این باور است که فرآیند ارزیابی و داوری مؤثر و کارآمد، فراتر از ترکیب اعضاء هیات داوران، مبتنی بر ساز و کارها و رویه‌های داوری است. تدوین چهارچوب، پشتیبانی اطلاعاتی، هدایت و مدیریت این رویه‌ها در تحقق مأموریت مسابقه اثربخش است.

ارتقاء کیفیت مسابقات معماری مستلزم مدیریت دانش، انتقال تجارب و نقد است. بنابراین مستندسازی روشمند و انتقادی رویدادها و رویه‌های سازماندهی و برگزاری مسابقه، از ابزارهای پیشنهادی برای تحقق این مهم است. مستندات این مسابقه برای بررسی و نقد در قالب‌های مختلف منتشر می‌شود و در اختیار دبیرخانه دایمی قرار خواهد گرفت.

دبیرخانه مسابقه مراتب امتنان و سپاس‌گزاری خود را از شرکت‌کنندگان، هیأت داوران، رسانه‌های جمعی و دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی ابراز می‌دارد.

برگزاری این مسابقات بر این باور سازمان قطار شهری تبریز و حومه بنیاد نهاده شده است که مسابقات معماری می‌توانند موجب ارتقاء کیفیت فضایی بناهای عمومی و فضای زیستی شهر شود. در روند برنامه‌ریزی و برگزاری مسابقه هیأت مدیره، مدیرعامل، مدیران و کارشناسان سازمان با حسن اعتماد به مشاور و مدیر مسابقه از هیچ تلاشی برای تحقق مأموریت مسابقه دریغ نکردند. امید است تعهد و مسئولیت‌پذیری مدیریت شهری موجب تحقق پروژه شود.

کامران دهقان
مدیر مسابقه
۶ آذر ماه ۱۳۹۵

[/cbtab][cbtab title=”بیانیه هیات داوران”]

مسابقه طراحی داخلی و طراحی ورودی‌های ایستگاه‌های متروی تبریز

(مسابقه دوم، ایستگاه شماره ۱۱، میدان ساعت)

بیانیه هیأت داوران

تبریز ـ ایران، ۶ آذر ماه ۹۵

هیات داوران:

هما فرجادی (رییس هیات داوران)، اکبر تقی‌زاده اصل، چینو زوکی، امیرحسین طاهری،

شهاب کاتوزیان، مرتضی میرغلامی (عضو علی‌البدل هیات داوران)

مسابقه طراحی برای قطار شهری تبریز در ایستگاه میدان ساعت برنامه‌ای بلندپروازانه داشت. این رویداد از نظر کارفرما و برگزارکنندگان فرصتی مغتنم برای آغازی نوین بود تا معماری بتواند کُنش فرهنگی‌اش را در ترویج چارچوب‌های انتقادی، گفتمان فرهنگی معماری و ارتقای جایگاه طراحی در شهر ایفا کند.

برگزارکنندگان به نوبه خود مسئولیت انجام کاری بین‌المللی را پذیرفتند. آن‌ها مشاوران حرفه‌ای، ارزیاب‌های فنی و ناظران متخصص را به کار گرفتند تا مطالعه‌ای جامع انجام داده و از شاخص‌های طراحی انتقادی اطمینان حاصل کنند. در نهایت، هیأتی متشکل از داوران ملی و بین‌المللی از میان دانشگاهیان، معماران و متخصصان طراحی برای مشاوره، انجام روند ارزیابی و هدایت جریان داوری دعوت شد. همچنین برنامه مسابقه نیز برای طراحی داخلی و فضای عمومی ایستگاه متروی میدان ساعت، مجموعه خوبی از مدارک روشن و مطالعه‌شده را تدوین و ارایه کرده بود که رویکرد مسئولانه و متعهد شرکت‌کنندگان را در طراحی پیشنهاداتشان طلب می‌کرد. مجموعه کارهای ارسالی شرکت‌کنندگان ملی و بین‌المللی به وضوح نشانگر آن بود که پروژه‌ها از اطلاعات پایه‌ای خوبی برخوردار بودند که موجب شده بود مجموعه‌ای از رقبای قوی را برای مسابقه فراهم آورد.

تاریخ چشمگیر معماری تبریز و برنامه مسابقه برای طراحی داخلی ایستگاه، معماری داخل شهر را به معماری فضاهای عمومی‌اش در محل تقاطع این دو اکولوژی، پیوند می‌زند. الحاق فضای زیرساختی ایستگاه‌های مترو به شهر، نه ‌تنها می‌تواند در محدوده بلافصل ایستگاه‌ها تاثیرگذار باشد بلکه به واسطه قابلیت تکرار راهبردهای طراحی، می‌تواند همچون هسته‌ای‌ زاینده عمل کند که در تولید معماری در تمام سطح شهر تاثیر بگذارد. پروژه‌های طراحی چند ایستگاه در نهایت می‌توانند گرایشِ طراحیِ مبتنی بر حل مساله را به سمت قابلیت‌های بزرگتر فرهنگی معماری در شهر قرن بیست‌و‌یکمی گسترش دهند به طوری که در عین حال سرزندگی شهر تاریخی نیز حفظ شود. برای تلفیق زندگی در شهر معاصر با بافتار تاریخی آن، پروژه‌ها باید به راهبردهای جدیدی توجه کرده، قابلیت‌های فرهنگی نوین را پیرامون الحاقات جدید در شهر جستجو کنند. همچنین در کنار فرآیندهای ساخت، فرصت‌های تازه‌ای را برای توسعه صنایع نوآور جدید و پیشبرد فنون نوین و به‌کارگیری مصالح ایجاد کنند.

اعضای هیات داوران به ریاست هما فرجادی در تضمین یک فرآیند ارزیابی باز و شفاف توافق داشتند طوری که فرآیند داوری در سه مرحله رای‌گیری و انتخاب پروژه با تبادل‌نظرها و بازسنجی دیدگاه‌ها، همراه شد. هیات داوران با اتفاق نظر باور دارند که پروژه برگزیده برای مسابقه طراحی ایستگاه میدان ساعت قطار شهری تبریز، طراحی شده توسط حسن سلطانپور (سرگروه)، مهدی رسولی و فریبا گودرزی پروژه‌ای ممتاز را برای این سایت ارایه می‌دهد و نمونه‌ای از اثری قدرتمند و قابل‌اطمینان است که می‌تواند الهام‌بخش طراحی ایستگاه‌های دیگر نیز در آینده باشد. هیات داوران باور دارند که این پروژه پیوستگی هیجان‌انگیز مابین راهبردهای نیرومند طراحی شهری و حالت‌های دلپذیر و جدید فضایی/ اجرایی در زمینه فضای داخلی، نور و مصالح برقرار می‌کند. هیات داوران امیدوارند که این پروژه طراحی، بنایی نمونه، مثال‌زدنی و واجد ارزش‌های جهانی معماری را برای شهر به ارمغان آورد. همچنین هیات داوران مایل به تاکید است که نوع مصالح و اجرای فنی چنین طرحی مستلزم پشتیبانی هماهنگ و اراده شهر در الزامات عملی و فناورانه آن است تا به هدف خود و کارفرما نایل شود. پروژه برگزیده پیشنهاد و نوید هیجان‌انگیزی برای شهر تبریز است، در عین حال دورنمای امیدوارکننده و روشنی را برای معماری فضاهای عمومی در شهر ارایه می‌کند.

در نهایت، هیات داوران به کارفرما و هیات برگزارکننده برای این کار بلندپروازانه عالی و هدایت روند آن تبریک می‌‍‌گوید و امیدوار است این رویداد به یک فرهنگ زاینده مسئولانه و انتقادی در طراحی شهری و طراحی زیرساخت‌ها منجر شود و کیفیت طراحی و اجرای کار معماری را در شهر ارتقاء دهد. هیات داوران آگاه است که ورای نقش طراحان معماری، محصول نهایی به شدت به تعهد کارفرما، مدیریت شهری، حرفه‌مندان و صنایع ساختمانی در ایجاد ساز و کارهای خلاق برای تضمین کیفیت خوب در طراحی و اجرا منوط است. امیدوار است که این پروژه محرکی قوی برای آغازی نوین در ارتقاء کیفیت و پیشبرد طرح ساخته‌شده در تبریز باشد.

فرآیند داوری و پروژه‌های برگزیده:

فرآیند داوری شامل ۳ مرحله رای‌گیری بود و برای دستیابی به اتفاق نظر هیات داوران در انتخاب نهایی، جلساتی با بحث‌های استدلالی و ارزیابی‌های علنی برگزار شد. هیات داوران پروژه‌های زیر را از میان ۸۳ اثر رسیده برگزیدند.

برگزیده اول: پروژه شماره ۲۵ (S11-P-1475487845) / ایران.

حسن سلطانپور(سرگروه)، مهدی رسولی و فریبا گودرزی.

برگزیده دوم: پروژه شماره ۷ (S11-C-1476106083) / ایتالیا.

LABICS SRL: فرانچسکو ایزیدوری (سرگروه)، ماریا کلودیا کلمنته، آندرآ دی‌رنزو و فدریکو پیتزالس.

برگزیده سوم: پروژه شماره ۵۲ (S11-P-1474288132) / ایران.

مهام ظریف سلطانی (سرگروه)، دنا بختیاری، علی تقی بیگی، الناز اکبری، مژده خیرالهی گروی.

برگزیده چهارم (به طور مشترک): پروژه شماره ۳۴ (S11-P-1476185421) / ایران و پروژه شماره ۴۹ (S11-C-1473949823)/ ایتالیا

پروژه شماره ۳۴ ـ سعید بامدادی.

پروژه شماره ۴۹ ـ baukuh architects: پیر پائولو تامبورلی (سرگروه)، فرانچسکو پلی‌چیاری، الساندرو بوناونترا.

پروژه‌های تقدیرشده (بدون اولویت بر اساس شماره پروژه):

پروژه شماره ۲۰ (S11-P-1476136699)/ ایران.

محمد کانی‌سواران(سرگروه)، گل‌نسا متحد، مجید کانی‌سواران، راحله فرهادی‌منش.

پروژه شماره ۲۶ (S11-P-1476311370)/ امریکا.

یاور خوانساری(سرگروه)، مانی خسروانی، گل‌سنا حشمتی.

پروژه شماره ۳۳ (S11-P-1470152002) /ایران.

بیژن امینی ینگجه (سرگروه)، هانیه بهروزیه، سیدمهدی مصطفوی کلجاهی.

پروژه شماره ۵۰ (S11-C-1476285776)/ ایران.

مهندسان مشاور منظر بوم نقش: شهاب میرزاییان مهابادی (سرگروه)، محمد ابراهیم تاجیک، امیرحسین طالبیان، سیده صدف سیدشکاری، مرجان نظری، یاسمن کرمی، نیکی لیلاز مهرابادی.

پروژه شماره ۵۴ (S11-P-1470463148) / ایران.

دفتر معماری RMM + دفتر معماری کارناکو: رهام مقصودلو (سرگروه)، محسن تاجیک، رضا عامریان، امیر پورمقدم، مونا میرزایی، نوید صدر، مهیا قنبری، حدیث فرخنده، ابونوری، ماهان معتمدی.

برگزیده اول: پروژه شماره ۲۵ ـ حسن سلطانپور (سرگروه)، مهدی رسولی و فریبا گودرزی.

این پروژه برای انعکاس ویژگی‌های مهم تاریخی سایت در طرح نهایی، مجموعه روشنی از راهبردها را ارایه می‌کند. در عین حال، این طرح خود را به قلمرو امن سنتی محدود نکرده و این ویژگی‌های تاریخی را با یک ذوق و سرزندگی امروزی در پروژه وارد می‌کند. شالوده راهبردهای ساخت در این پروژه، سازماندهی یک سطح پیوسته به همراه یک فضای ستون‌دار سیال و ظریف در پیرامون حیاط‌های مرکزی است. در عین حال تعریف فضا صلب نیست و لبه‌های سیالی را ایجاد می‌کند. سطوح در خلال تعریف یک لبه عمودی، با حرکت به جلو و عقب به ابزاری برای تعریف (پیمودن) سطوح افقی نیز تبدیل می‌شوند. آنچه را که این طرح پیرامون حیاط‌های مرکزی‌اش ایجاد می‌کند، می‌توان به عنوان یک رواق متغیر (غیرثابت) امروزی تلقی کرد که سطوحی سیال اما در عین حال هندسه‌ای کنترل‌شده دارد. از سوی دیگر، بینابین تراز شهری و سقف ایستگاه در پایین، یک سازه توپُرِ (حجم‌دارِ) (poché structure) سه‌بعدیِ متغیر به صورت افقی قرار گرفته که سطوح مواج موزونی را در سقف‌های داخلی ایستگاه ایجاد می‌کند و نورگیرها را تا عمق ایستگاه می‌برد. جذابیت و دلگشایی موجود در انتخاب‌های فضایی و مصالح با استفاده غیرمنتظره از آجر و بتون، نویدبخش سرزندگی و قدرت است. هیات داوران بر این باور است که این پروژه فراتر از انجام ماهرانه و دقیق الزامات طرح، می‌تواند نویدبخش ایجاد قابلیت‌های نوآوارانه در زمینه شیوه ساخت ترکیبی هندسه سطح آجری با ساختار بتونی باشد. البته استفاده از توسعه این طرح به عنوان فرصتی که به بهبود کیفیت طراحی مصالح، نیرویی تازه ببخشد و شیوه ساخت هنرمندانه را در منطقه ارتقاء بدهد، نیازمند پشتیبانی شهر و صنایع ساخت و ساز آن است.

برگزیده دوم: پروژه شماره ۷ ـ LABICS SRL: فرانچسکو ایزیدوری (سرگروه)، ماریا کلودیا کلمنته، آندرآ دی‌رنزو و فدریکو پیتزالس.

طرح پیشنهادی بر سه ایده بسیار موثر نهاده شده است که با هم یک کلیت منسجم را شکل می‌دهند: تبدیل ورودی‌های مترو به نشانه‌های شهری ساده و موثر که همچون دروازه‌هایی برای شهر قدیمی عمل کرده و با برج ساعتِ ساختمان شهرداری تعامل می‌کنند؛ طراحی فضای باز به عنوان یک باغ عمومی که حیاتی دوباره به عناصر سنتی مانند حوض آب و درختان می‌دهد؛ نورگیرهای سقفی به صورت موتیف هرمی‌شکل که تا قسمتی در فضای داخلی با کاشی‌ پوشیده شده‌اند و فضای چندمنظوره زیرزمینی را روشن کرده و تا نیم‌طبقه‌ها و مسیرهای رفت و آمد پایینی امتداد می‌یابند.

این طرح نشان می‌دهد که چگونه محدودیت‌های سفت و سخت برنامه مسابقه می‌تواند به یک فضای جدید عمومی تبدیل شده و با ساختار ظریف شهری پیوند بخورد.

برگزیده سوم: پروژه شماره ۵۲ ـ مهام ظریف سلطانی (سرگروه)، دنا بختیاری، علی تقی بیگی، الناز اکبری، مژده خیر الهی گروی.

این پروژه برخورد هنرمندانه و ظریفی با ویژگی‌های مهم تاریخی سایت دارد و بر این ویژگی‌ها استوار است: مینیمالیسم معمارانه همراه با هزینه‌های پایین تحقق‌پذیری؛ روان بودن ارتباط بین فضای داخل و خارج؛ ایجاد یک فضای دلپذیر فرهنگی در طبقه (۱-).

این پروژه حس مکان را با شکاف ایجاد شده توسط کل ایستگاه در زمین برمی‌انگیزد. نور از طریق برش‌های باریک و طولانی سقف تا طبقه (۱-) نفوذ کرده و یادآور همان کندوکاوهایی است که در گذشته جهت ایجاد آب‌انبارها، سرداب‌ها، گودال‌باغچه‌ها و …، در زمین انجام می‌شد.

پروژه رویکردی مفهومی به ویژگی‌های تاریخی سایت دارد: تخته‌سنگ عظیم مستطیل‌شکلی که با سطح سبز پیرامون، هم‌تراز است و از تندیس‌های قوچی که نمادی بومی از مزارهای آذربایجان‌اند، انباشته شده و همچون یادمانی از لایه‌های تاریخی اطراف میدان ساعت است (گورستانی که ساختمان شهرداری بر روی آن بنا شده و بناهایی که تخریب شده‌اند و زمین‌شان ابتدا به فضای سبز و در نهایت به محل احداث مترو تبدیل شده است). این پروژه در عین حال هشداری نسبت به سرنوشت شهرهای تاریخی و پرارزش‌ ما در صورت ادامه بی‌توجهی‌ها یا مداخلات قهرآمیز است.

برگزیده چهارم (به طور مشترک): پروژه شماره ۳۴ و پروژه شماره ۴۹.

پروژه شماره ۳۴ ـ سعید بامدادی.

در این پروژه، الگوهای مهم شهری‌ که از نظر تاریخی اهمیت دارند، تعاریف فضایی جدیدی را در زمینه طرح‌واره (شِمای) باغ‌های محصور به دست می‌دهند. فضاهای واضح و تمیز در سطح شهر که تعریف و نوگرایی مخصوص به خودشان را دارند. برداشت هیات داوران این بود که این طرح در فضاهای شهری‌اش، درکی قوی از حس مکان داشته و مجموعه سهل‌الوصولی از فضاها را به تصویر کشیده است. با این حال، در طرح‌ریزی داخلی‌‌اش کمتر به مقصود رسیده‌ است.

پروژه شماره ۴۹ ـ baukuh architects: پیر پائولو تامبورلی (سرگروه)، فرانچسکو پلی‌چیاری، الساندرو بوناونترا.

این پروژه دارای نمودار فضایی واضح و پیمون‌بندی (مدولاسیون) قوی فضا در تراز شهر است و یک فضای تهی اصلی را در حیاط مرکزی میانی به وجود می‌آورد که با حیاط‌های مشجر کوچکی احاطه شده است. طرح‌واره (شِمای) گرافیکی پروژه، همانند شیوه تصویرگری دوبعدی باغ ایرانی، به طرز جالبی سطوح داخلی و خارجی را در روی زمین و زیر آن، نمایش می‌دهد. با این حال به نظر می‌رسد که راهبردهای استفاده از مصالح، با توجه به شرایط محلی پروژه، کمتر موفقیت‌آمیز بوده‌اند.

[/cbtab][cbtab title=”برندگان و طرح‌های برتر “]

برگزیده اول: پروژه شماره ۲۵ (S11-P-1475487845) / ایران.

حسن سلطانپور(سرگروه)، مهدی رسولی و فریبا گودرزی.

برگزیده دوم: پروژه شماره ۷ (S11-C-1476106083) / ایتالیا.

LABICS SRL: فرانچسکو ایزیدوری (سرگروه)، ماریا کلودیا کلمنته، آندرآ دی‌رنزو و فدریکو پیتزالس.

برگزیده سوم: پروژه شماره ۵۲ (S11-P-1474288132) / ایران.

مهام ظریف سلطانی (سرگروه)، دنا بختیاری، علی تقی بیگی، الناز اکبری، مژده خیرالهی گروی.

برگزیده چهارم (به طور مشترک): پروژه شماره ۳۴ (S11-P-1476185421) / ایران

پروژه شماره ۳۴ ـ سعید بامدادی.

پروژه شماره ۴۹ (S11-C-1473949823)/ ایتالیا
پروژه شماره ۴۹ ـ baukuh architects: پیر پائولو تامبورلی (سرگروه)، فرانچسکو پلی‌چیاری، الساندرو بوناونترا.