نویسنده: کریستی بریور| مترجم: الهه اصدقی
به‌تازگی مباحثی درزمینه‌ی شهر تاب آور در میان رهبران مردمی و متخصصین توسط مجموعه‌ی گاردین به‌صورت مجازی به راه افتاده است. تعدادی از سرفصل‌های این مباحث به شرح زیر است:
عناصر اصلی برای موفقیت در ساخت شهری تاب‌آورتر چیست؟
کدام‌یک مهم‌تر است: رهبری منعطف و تاب آور و یا زیرساخت‌های صحیح؟
کدام شهرها درزمینه‌ی ساخت محیط‌های تاب آور برای ساکنانشان پیشتازند؟
در این گزارش یکی از بزرگ‌ترین مباحث مطرح‌شده در این زمینه آورده شده است: اصول ایجاد شهر تاب آور چیست؟
[divider]رهبری محلی قوی و پاسخگو[/divider]
مشاور ارشد، بلیندا هیوت، عضو سرویس توسعه بین‌المللی آروپ، نحوه‌ی رهبری در شهرداری‌ها برای گسترش فرهنگِ تاب‌آوری شهری به‌صورت از بالا به پایین را دارای اهمیت می‌داند.
او در این رابطه این‌گونه توضیح می‌دهد:«این مسئله نیازمند این است که شهردار فهمی واقعی از ارزش تاب‌آوری داشته باشد، همچنین بایستی توانایی خوبی در برقراری ارتباط میان مقاماتِ شهری، بخشِ خصوصی و جوامع محلی، داشته باشد». یک مثالِ خوب شهر جبیل در لبنان است، جایی که شهردار آن برای نخستین بار به انجام مشاوره‌های عمومی درزمینه‌ی تاب‌آوری شهری با مردم پرداخت. این مثال از برنامه‌ی ۱۰۰ شهرِ تاب آور بنیاد راکفلر آورده شده است.
پژوهشگر موسسه بین‌المللی محیط‌زیست و توسعه، سارا کولنبراندر، معتقد است که شهرهای تاب‌آور بایستی تا جای ممکن به‌صورت دولت‌شهری اداره شوند تا قادر باشند حقوق اولیه‌ی مردم را تشخیص داده و از مشارکت شهروندان استقبال کنند. البته این موضوع در مورد ساکنین نیمکره‌ی جنوبی خیلی صدق نمی‌کند؛ جایی که دولت‌هایشان هیچ‌گاه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اساسی برای فقرا را به توسعه ساختمان‌های تجاری ترجیح نمی‌دهند.
کولنبراندر توضیح می‌دهد: «سیستمی نیاز است تا دولتمردان را نسبت به شهروندانشان پاسخگو نگاه دارد و مردم در تصمیمات دولت اثرگذار باشند. شهرهای برزیل کارهای خوبی در این زمینه با بهره‌گیری از بودجه‌بندی مشارکتی انجام داده‌اند. همچنین در اوگاندا نیز شهرها نظارت و ارزیابی مشارکتی را عملیاتی کرده‌اند.»
[divider]ایجاد سرمایه‌ی اجتماعی[/divider]
جان تیلور، برنامه‌ریز شهری که به‌عنوان مدیر پروژه‌ی بین‌المللی برای برنامه‌ی فقرزدایی شهری سازمان ملل در بنگلادش کار می‌کند، چنین می‌گوید: برنامه‌ریزی، نظارت و بودجه‌های مشارکتی، همگی راه‌های خوبی برای افزایش ارتباط میان شهروندان و دولت است و دولت را مجبور به شنیدن خواسته‌های مردم می‌کند. وی همچنین عقیده دارد «تاب‌آور بودن یعنی درک واقعیِ مسائل_ مانندِ شناسایی نقاط آسیب‌پذیر_ قبل از اقدام به برنامه‌ریزی و تلاش برای پاسخگویی به مسائل.»
او همچنین توضیح می‌دهد که «یکی از چالش‌های پیش رو این است که هر شهری مشخصات خاص خود را در رابطه با فقر و آسیب‌پذیری دارد: مکانِ زندگی، اینکه فقرا چه کسانی هستند، شغل آن‌ها چیست و بسیاری مشخصات دیگر که ممکن است در بعضی از کشورها، خصوصاً در کشورهای درحال‌توسعه، به‌صورت رسمی توجه چندانی به آن‌ها نشود».
مدیر مرکز طراحی شهری و سلامت روان، لیلا مک کی، بر روی این نکته تأکید دارد که تاب‌آوری نمی‌تواند فقط هدایت دولتی و فقط از بالا به پائین باشد:
«با توجه به چالش دولت در مورد جمع‌آوری و نگهداری اطلاعات مرتبط با مردم یک شهر (خصوصاً در کشورهای کم‌درآمد)، بخشی از تاب‌آوری بایستی استفاده از سرمایه‌های اجتماعی باشد: یعنی داشتن شبکه‌ی اجتماعی مدنیِ مؤثر، گسترده و قدرتمند برای اطمینان از اینکه نیازهای هر فرد می‌تواند درک، شنیده و پاسخ داده شود.»
[divider]گسترش مشارکت برای کمک به تأمین منابع مالی و افزایش پاسخگویی[/divider]
یکی از شرکت‌کنندگان سؤالی طرح کرد مبنی بر اینکه آیا برای ساخت شهری تاب‌آور نیاز به منابع مالی فراوان نیست؟ شهرهای کم‌درآمد در این رابطه چه‌کاری می‌توانند انجام دهند؟ مک کی این‌گونه پاسخ می‌دهد که تمام مداخلات برای افزایش تاب‌آوری شهری گران‌قیمت نیست؛ برای مثال تقویت سرمایه اجتماعی و ایجاد رهبری خوب.
تاب‌آوری یک شهر، هنگام گرفتن تصمیمات و انجام انتخاب‌هایی برای آینده شهر و یا زمانی که درک صحیحی از خطرات پیش روی شهر انجام می‌پذیرد، تقویت می‌شود. سرپرست واحدِ تاب‌آوری و مخاطرات شهری منچستر، کاترین اولدهام، بیان می‌کند که به‌عنوان نمونه می‌توان به انتخاب زمین مناسب در هنگام ساخت املاک جدید و یا اجرای استانداردهای ساختمانی مؤثرتر، اشاره کرد.
جرج اتلا، رئیس بخش عمومی و دولتی شرکت EY بیان می‌کند که پاسخ مناسب برای محدودیت‌های بودجه‌ای که درحال حاضر اغلب شهرها با آن مواجه‌اند، استفاده از سرمایه‌های بخش خصوصی است. در طول دو دهه گذشته مشارکت بخش عمومی- خصوصی خصوصاً در بخش زیرساخت‌ها افزایش‌یافته است. اتلا ادامه می‌دهد «جذابیت این موضوع برای دولت کاملاً مشخص است: کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری و انتقال ریسک سرمایه‌گذاری از بخش دولتی به بخش خصوصی» و برای بخش خصوصی نیز امکان بازگشت بلندمدت سرمایه، به‌عنوان‌مثال در پروژه‌هایی نظیر ساخت راه، پل و فرودگاه.
او اضافه می‌کند:
«همواره فرصت‌هایی برای استفاده از بخش خصوصی در تاب‌آوری مالی وجود دارد و منطق پشت آن عموماً صرفه‌جویی‌های درازمدت برای دولت است. برای مثال به نحوه‌ی جمع‌آوری زباله‌های جامد و استفاده از فناوری حسگر برای تعریف بهترین روش جمع‌آوری نگاهی بیندازید. بخش خصوصی این فناوری را فراهم آورده که باعث صرفه‌جویی بسیار زیادی در هزینه‌ها و همچنین ارائه خدمات بهتر شده است. حالا دولت از محل این صرفه‌جویی‌ها برای کمک به بخش خصوصی استفاده می‌کند. مثال‌های دیگری از خدمات شهری نیز می‌توان آورد.»
رزیتا سینگ، یکی از همکاران موسسه انرژی و منابع در دهلی‌نو در بحث‌هایش با شبکه‌ی تاب‌آوری تغییرات آب و هوایی شهرهای آسیایی به این نتیجه رسید که استراتژی‌های تاب‌آوری آب‌وهوا که مختص این شهرهاست، به‌طور کامل در سطح ایالت اجرا نمی‌شوند چراکه سیاست‌ها و مجوزهای واضحی در این زمینه وجود ندارد.
او بیان می‌کند «برای بخش‌های مختلف جمع شدن در کنار هم و شرکت در بحث‌ها بسیار مهم است. اگر چنین شرایطی به‌صورت یک‌روند قانونی برای بخش‌های محلی شهر فراهم شود، می‌تواند درزمینه‌ی ادغام برنامه‌ریزی تاب آور در برنامه‌ریزی روزانه‌ی شهر شگفتی‌ساز باشد.»
تعدادی از شبکه‌های شهری در طول این بحث پررنگ‌تر ظاهر شدند، نظیر برنامه ۱۰۰ شهر تاب آور راکفلر، ICLEI، شهرهای C40 و UCLG. این شبکه‌ها به دولت‌های محلی برای درک بهتر تاب‌آوری شهری و برنامه‌ریزی در مورد آن کمک می‌کنند. همچنین به شهرها برای آموختن از تجارب هم از طریق برگزاری سمینارها و … کمک کرده‌اند تا داستان‌های موفقیت در مقیاس‌های مختلف تکرار شوند.
اولدهام می‌گوید تاب‌آوری یک شهر باید تحت بررسی و ارزیابی دقیق قرار گیرد. او تأکید می‌کند که کمپین سازمان ملل در مورد تاب آور کردن شهرها با قرارگیری در معرض کمپین چک‌لیست ۱۰ تایی برای شهرهای تاب آور، به ارزیابی خود پرداخته است.
منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”nofollow” openin=”samewindow” url=”https://www.theguardian.com/public-leaders-network/2017/apr/20/what-does-it-take-to-build-a-resilient-city-urban-development-local-government”]گاردین[/button]
