نویسنده: مجتبی سلیمانی سدهی/ پژوهشگر حوزه‌ی حمل‌ونقل
یکی از مسیرهای کلیدی تجارت بین‌المللی درگذشته و حال مسیر چین-اروپا بوده است. این مسیر تجاری به‌طور سنتی به‌وسیله دریا و تا حدی هوایی برقرار بوده است.
اما این مسیر در سال ۲۰۱۷ دچار تحولی بزرگ خواهد شد و مسیر زمینی را هم در کنار مسیرهای دریایی و هوایی تجربه خواهد کرد. این تحول باعث تغییر الگوهای تجارت بین بازارهای مهم تجارت کانتینری دنیا (چین و اروپا) خواهد شد.
منشأ این تحول بزرگ، راه‌اندازی مسیر ریلی برای قطارهای باری از چین به انگلستان است که مسیر ۴۵ روزه دریایی را به ۱۶ روز کاهش داده است.
راه‌اندازی این مسیر کاملاً ریلی که تحت پروژه بلندپروازانه پرزیدنت جین‌پینگ شی (رئیس‌جمهور چین) با عنوان «یک کمربند یک جاده» (One Belt One Road) ایجادشده است؛ آسیا و اروپا را بیش‌ازپیش به هم متصل می‌کند؛ و این مسیر ریلی تنها یکی از ۳۹ خط ریلی است که در پروژه پیش‌بینی‌شده است. پروژه‌ای که در سال ۲۰۱۳ رونمایی شد و بالغ بر ۱۰۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری از سوی چین برای آن در نظر گرفته‌شده است! این پروژه به دنبال ایجاد شبکه‌ای تجاری و زیرساختی برای اتصال زمینی چین و اروپا در مسیرهای جاده ابریشم کهن است.
این مسیر جدید ریلی، به‌طور مستقیم ۱۶ شهر چین را به ۱۵ شهر اروپایی متصل می‌کند و دراین‌بین، از کشورهای قزاقستان، روسیه و بلاروس می‌گذرد.
شرکت راه‌آهن روسیه تعهد کرده است تا یک ریلی قطار باری پرسرعت را در این مسیر راه‌اندازی کند که اختصاصاً به جابجایی بار پرداخته و با متوسط سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت، زمان ترانزیت بار از روسیه را به تنها دو روز کاهش دهد.
این تحولات باعث شیفت یافتن بخش قابل‌توجهی از بارهای کانتینری ترانزیتی از دریا به ریل خواهد شد.
در حال حاضر، انتخاب مسیر ریلی به‌جای دریایی برای ارسال کالا از چین به انگلستان گرچه هزینه‌ای تقریباً دو برابری دارد اما زمان ارسال را بیش از ۲۰۰% کاهش می‌دهد که برای ارسال کالاهای تجاری باارزش بالاتر (مثل وسیله‌های الکترونیکی، پوشاک، قطعات اتومبیل، ماشین‌های سنگین، اقلام کشاورزی فاسدشدنی و مانند آن) خیلی جذاب است.
نکته قابل‌توجه برای متصدیان لجستیک و ترانزیت کشورمان ایران، این‌که به دلیل غفلت ما در توسعه زیرساخت‌های مسیر جاده ابریشم، عملاً فرصت‌های ترانزیتی غرب-شرق ایران در حال کمرنگ شدن است.
درحالی‌که جذابیت و حجم تجارتی که در کریدور شرق-غرب بین چین و اروپا اتفاق می‌افتد چنان زیاد است که چین بزرگ‌ترین پروژه سرمایه‌گذاری تاریخ جهان را برای توسعه مسیرهایی در این کریدور تعریف کرده است.
نویسنده قبلاً هشدار داده بود که «نعمت خدادادی موقعیت ترانزیتی ایران، جاودان نخواهد بود و در صورت ادامه فرصت سوزی‌ها و تعارضات داخلی در حوزه ترانزیت این فرصت از دست خواهد رفت» (سرمقاله ماهنامه لجستیک، شماره ۲، آبان ۱۳۹۵) و اکنون شاهد بهره‌برداری یکی از پروژه‌های بزرگ اتصال زمینی شرق به غرب بدون حضور ایران هستیم.
منبع: [button color=”white” size=”normal” alignment=”none” rel=”nofollow” openin=”samewindow” ]آمادگران[/button]
